Trzeba też zastanowić nad prawem do pracy dla ludzi starszych, a nie tylko zastanawiać jak wcześnie czy też później wyłączać ich z rynku pracy. Obecne prawodawstwo jest w tej dziedzinie sztywne i szalenie nie elastyczne. Jak widać, starzenie się społeczeństwa stwarza ogromną ilość wyzwań, nie tylko zresztą wobec systemu emerytalnego.

Starzenie się społeczeństwa wymaga więc wciąż wielostronnej dyskusji. Dla polityków jest to problem tym trudniejszy, że muszą podejmować z konieczności niepopularne decyzje już dziś, gdy tymczasem chodzi o efekty, które przyjdą, gdy z dużą dozą pewności ich polityczne kariery, nawet jeśli by były nadzwyczaj długie, zakończą się. Najłatwiej więc politykom nieodpowiedzialnym powiedzieć - nie róbmy dzisiaj nic. Obecni trzydziestolatkowie, gdy dociągną do wieku emerytalnego i otrzymają znikomą emeryturę, nie będą mieli szansy ukarać ich kartką wyborczą, nawet może nie będą pamiętali tych, którzy rzekomo stanęli w ich obronie, a w istocie zrobili im krzywdę.

Źle więc, że rząd wprowadzając konieczne reformy bał się szerokiej społecznej debaty, nie umiał jej przygotować (winne są też media) i nie podjął trudu przekonywania opinii publicznej. Być może podjęte decyzje mogłyby być nieco lepsze. Jeszcze chyba gorzej, że opozycja nie rozumie konieczności takich decyzji, niezależnie od tego, że jej szczegóły można było dyskutować i być może jeszcze teraz dokonać można pewnych korekt. Niewątpliwe jest jednak, że starzenie się społeczeństwa polskiego stanowi jeden z najpoważniejszych problemów, jakie stoją przed naszym krajem i nie podejmowanie tej decyzji dzisiaj byłoby wyrazem skrajnej nieodpowiedzialności wobec przyszłości.

Kazimierz Wóycicki