Wyroki aplikacyjne od pierwszego takiego orzeczenia budziły znaczące wątpli­wości w literaturze prawa. Nie ma bowiem normy prawnej, która wprost upoważnia­łaby do posługiwania się taką formułą. Jedynym przepisem konstytucji, który pozwa­la kształtować Trybunałowi skutki temporalne własnych orzeczeń, jest art. 190 ust. 3, który umożliwia wskazanie innego — niż dzień wejścia wyroku w życie — terminu utraty mocy obowiązującej przepisu. Także w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym nie można odnaleźć normy kompetencyjnej dla orzekania aplikacyjnego. Trybunał wy­dając wyroki aplikacyjne nie potrafił przekonująco uzasadnić, na jakiej podstawie orze­ka w ten sposób. W sprawie o sygn. akt P 7/00 wyjaśnił, iż zwrot podatku akcyzowe­go, zapłaconego na podstawie § 16 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 stycznia 1998 r. w sprawie podatku akcyzowego, uznany za niekonstytucyjny, był­by niesprawiedliwy i prowadziłby do niesłusznego wzbogacenia podmiotów, które ubiegałyby się o ewentualny zwrot nadpłaty, co doprowadziło do orzeczenia o wyłączeniu takiego prawa. W sprawie o sygn. akt P 6/02, uzasadniając wyłączenie prawa do ubiegania się o zwrot kar za nieopłacone parkowanie samochodów, wskazał na czte­ry argumenty, z których większość jednak dotyczyła sfery słuszności i sprawiedliwo­ści. Podniósł, że odmienne orzeczenie doprowadziłoby do legitymizowania naruszeń prawa, jakimi było parkowanie bez uiszczania opłat, nawet jeśli przepisy ustanawia­jące mechanizm ich pobierania były niekonstytucyjne. Analogiczne argumenty zosta­ły powołane w orzeczeniu o sygn. akt K 2/03, w którym wyłączono możliwość docho­dzenia opłat abonamentowych uiszczonych na podstawie niekonstytucyjnej regulacji. TK dodał, że nie sposób wyobrazić sobie zwrotu świadczenia, gdy zakwestionowano jedynie tryb jego wymierzania, a samo świadczenie było merytorycznie zasadne.