U podstaw kompetencji wynikających z tradycji ustrojowej leży założenie, iż pewne zadania i funkcje organów władzy publicznej ukształtowały się poza normatywnym systemem prawa stanowionego i wynikają m.in. z przyjętych zwyczajów i powszech­nie zaakceptowanej praktyki ustrojowej. Faktycznych podstaw tego typu uprawnień należy dopatrywać się właśnie w charakterze urzędu, tradycji ustrojowej, zwyczajach, konwenansach politycznych i przyjętym modelu ustrojowym. Wskazane uwarunko­wania determinują ustrój państwa, którego kręgosłup stanowią przepisy prawa, w szczególności prawa konstytucyjnego. Obok pozytywistycznie zorientowanego modelu, który stanowi szkielet rzeczywistych stosunków ustrojowych w państwie, w praktyce stosowania norm konstytucji wykształciła się cała gama relacji i zależno­ści między organami państwa, które nie mają swojego odzwierciedlenia w normach konstytucji i ustaw zwykłych. Do tej grupy kompetencji Prezydenta RP można zali­czyć powoływanie marszałków seniorów Sejmu i Senatu, otwieranie pierwszego po­siedzenia Senatu, wygłaszanie orędzi do narodu, reprezentacja państwa w stosunkach zewnętrznych i wynikające z niej uprawnienia.

W niektórych sytuacjach tego typ uprawnienia będą miały wsparcie w innych niż art. 126 przepisach ustawy zasadniczej, np. prawo powoływania marszałków senio­rów można rekonstruować z art. 109 ust. 2. Czasami może się tak zdarzyć, iż będą one wynikać z aktów podustawowych, np. prawo otwierania pierwszego posiedzenia izby senackiej wynika z art. 30 ust. 1 regulaminu Senatu.

Rozważania wynikające z niniejszego działu nie mają ściśle teoretycznego cha­rakteru, albowiem kompetencje w nim opisane faktycznie realizowane są w praktyce ustrojowej przez głowę państwa. Gdyby przyjąć, iż art. 126 nie stanowi podstawy dzia­łań prezydenta w tego typu sytuacjach, wówczas wszystkie jego działania okazałyby się nielegalne, stanowiłyby delikt konstytucyjny, a piastun urzędu ponosiłby odpowie­dzialność przed Trybunałem Stanu.

1. Marszałek senior, otwieranie pierwszego posiedzenia izby parlamentarnej

Regulaminy Sejmu i Senatu wskazują na istotne, z punktu widzenie funkcjono­wania izb, kompetencje Prezydenta RP. O ile jednak Konstytucja RP w art. 109 ust. 2 wprost określa, iż do prezydenta należy zwoływanie pierwszego posiedzenia nowo wybranych izb, to w odniesieniu do prawa wskazania marszałka seniora oraz otwiera­nia pierwszego posiedzenia Senatu, kompetencje te nie mają wyraźnej podstawy kon­stytucyjnej i ustawowej — mają jedynie regulaminowe umocowanie. Zwołanie pierwszego posiedzenia należy traktować jako prawny obowiązek głowy państwa, słu­żący realizacji konstytucyjnej funkcji gwaranta ciągłości władzy państwowej. Wraz ze zwołaniem pierwszego posiedzenia prezydent musi powołać marszałka seniora. I o ile wyznaczając datę pierwszego posiedzenia prezydent jest ograniczony przepisa­mi konstytucji, to wskazanie osoby marszałka seniora ma charakter całkowicie dys­krecjonalny. Jedynym czynnikiem, jaki musi być wzięty pod uwagę, jest wiek posła, który miałby tą funkcję pełnić. Marszałek senior powinien się bowiem wywodzić spo­śród posłów najstarszych wiekiem, przy czym i w tym przypadku nieostrość pojęcia kształtuje po stronie prezydenta dosyć dużą swobodę. Inne czynniki, zwłaszcza zaś przynależność klubowa, partyjna nie mają istotnego znaczenia dla decyzji głowy pań­stwa, w szczególności zaś prezydent nie ma obowiązku wskazania marszałka seniora spośród posłów tworzących największy klub w Sejmie. Konstytucyjne kompetencje prezydenta skierowane są również do Senatu. Głowa państwa zwołuje pierwsze po­siedzenie Senatu, powołuje najstarszego wiekiem senatora na stanowisko marszałka seniora oraz, odmiennie jednak do rozwiązań przyjętych w Sejmie, należy do niej otwarcie pierwszego posiedzenia Senatu.