3. Monteskiusz

Kolejnych argumentów przemawiających za ustanowieniem rozdziału władzy do­starczył baron Charles Louis de Montesquieu w słynnym dziele Duch Praw (L’Esprit des lois) z 1748 r. Jakkolwiek, wbrew zakorzenionemu stereotypowi, idei tej on nie odkrył, to jednak jako pierwszy sformułował jej nowoczesną doktrynę, która z czasem stała się doktryną klasyczną. Jej punkt wyjścia stanowi chęć naszkicowania ustroju, który służyłby zachowaniu przez jednostkę wolności. Księga XI monteskiuszowskiego dzieła, w której znajduje się słynny rozdział 6: O ustroju Anglii, prezentujący dok­trynę rozdziału władzy, nosi tytuł: O prawach tworzących wolność polityczną w jej związku z ustrojem państwa. W początkowych rozdziałach tej księgi znajdujemy analizę pojęcia „wolność”. Czytamy tam m.in.: „Wolność polityczna istnieje jedynie w rządach umiarkowanych. Ale nie zawsze jest ona w państwach umiarkowanych. Jest w nich wyłącznie wtedy, kiedy nie nadużywa się władzy”. Najpełniejszy zaś wyraz umiarkowania ustroju stanowi wprowadzenie w nim podziału władzy. Należy przy tym zważyć, iż dla zajmującego nas pisarza politycznego wolność była wartością samoist­ną w o wiele większej mierze niż „umiarkowanie” ustroju czy jego równowaga.