Siedziba Trybunału Sprawiedliwości UE w Luksemburgu, tzw. Wieże

26 marca Melchior Wathelet Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości UE w swoim stanowisku stwierdził, że obywatele Unii przybywający do państwa członkowskiego, którego nie są obywatelami, w celu poszukiwania pracy w tym państwie mogą zostać wyłączeni z kręgu podmiotów uprawnionych do korzystania z określonych świadczeń socjalnych. Niemniej jednak, jeśli dana osoba była już zatrudniona w tym państwie członkowskim, świadczeń tych nie można odmówić jej w sposób automatyczny, bez przeprowadzenia indywidualnej oceny danego przypadku.

W wyroku w sprawie Dano¹ Trybunał Sprawiedliwości orzekł niedawno, że państwa członkowskie mogą wyłączyć prawo do świadczeń pomocy społecznej w stosunku do obywateli Unii przybywających na ich terytorium bez zamiaru znalezienia tam zatrudnienia. Sprawa ta dotyczyła niemieckich świadczeń z zakresu podstawowego zabezpieczenia (Grundsicherung), których celem jest w szczególności zapewnienie pokrycia kosztów utrzymania uprawnionych do ich otrzymywania osób.

W niniejszej sprawie do Trybunału zwrócono się o rozstrzygnięcie kwestii, czy takich świadczeń można również odmówić obywatelowi Unii poszukującemu pracy po tym, jak był on już zatrudniony przez określony czas w przyjmującym państwie członkowskim.

Nazifa Alimanovic i troje jej dzieci, Sonita, Valentina i Valentino, mają wszyscy czworo obywatelstwo szwedzkie. Wszystkie spośród trojga dzieci urodziły się w Niemczech, odpowiednio w 1994, w 1998 i w 1999 r. Po tym jak zamieszkiwali za granicą, rodzina Alimanovic ponownie przyjechała do Niemiec w czerwcu 2010 r. W okresie od czerwca 2010 r. do maja 2011 r., a więc w okresie nieprzekraczającym roku, N. Alimanovic i jej starsza córka, Sonita, podejmowały w Niemczech zatrudnienie w ramach krótkotrwałych umów i środków wspierania zatrudnienia. Od tego czasu dwie kobiety nie wykonywały już żadnej działalności zawodowej. Od 1 grudnia 2011 r. do 31 maja 2012 r. został im przyznany zasiłek dla osób zdolnych do pracy (Arbeitslosengeld II), natomiast Valentina i Valentino otrzymywali zasiłek socjalny dla osób niezdolnych do pracy. Od tego czasu dwie kobiety nie wykonywały już żadnej działalności zawodowej. Od 1 grudnia 2011 r. do 31 maja 2012 r. zostały im przyznane, po pierwsze, zasiłek dla osób bezrobotnych od ponad roku, zdolnych do pracy (Arbeitslosengeld II), podczas, gdy Valentina i Valentino otrzymywali, po drugie, zasiłek socjalny dla osób niezdolnych do pracy. Następnie właściwy niemiecki organ, Jobcenter de Berlin Neukölln, zaprzestał wypłacania tych świadczeń, uznając że jako poszukujący pracy cudzoziemcy, N. Alimanovic i jej starsza córka Sonita, podobnie jak, w konsekwencji, Valentina i Valentino, byli wyłączeni z kręgu podmiotów uprawnionych do otrzymywania owych świadczeń. Zgodnie z ustawodawstwem niemieckim, o świadczenia takie nie mogą ubiegać się cudzoziemcy (i członkowie ich rodzin), których prawo pobytu wynika wyłącznie z poszukiwania pracy. Rozpoznający sprawę Bundessozialgericht (federalny sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, Niemcy) zwrócił się do Trybunału o wyjaśnienie, czy wyłączenie to jest zgodne z prawem Unii.