W opinii rzecznika generalnego Pedro Cruza Villalóna program Europejskiego Banku Centralnego „Outright Monetary Transactions” (skup obligacji państw strefy euro) jest, co do zasady, zgodny z TFUE. Ta zgodność zależeć będzie, o ile omawiany program zostanie wdrożony, od spełnienia określonych warunków.

W 2010 r. międzynarodowy kryzys gospodarczy, który rozpoczął się w 2008 r., przekształcił się w kryzys długu publicznego w szeregu państw strefy euro. Latem 2012 r. wątpliwości inwestorów co do niezawodności wspólnej waluty spowodowały niepowstrzymany zdawałoby się wzrost premii za ryzyko, stosowanych do obligacji skarbowych tych państw, kreśląc krytyczny obraz sytuacji finansowej.

Owa wyjątkowa sytuacja zagrażała wydolności polityki pieniężnej powierzonej Europejskiemu Bankowi Centralnemu („EBC”). W komunikacie prasowym opublikowanym w dniu 6 września EBC ogłosił przyjęcie porozumienia dotyczącego programu skupu obligacji skarbowych emitowanych przez państwa strefy euro („program OMT”).^[1] W komunikacie prasowym przedstawiono podstawowe cechy programu. Jednak do dziś nie wydano regulujących go instrumentów prawnych.

EBC zadeklarował gotowość do dokonania, poprzez omawiany program, skupu obligacji skarbowych państw strefy euro na rynkach wtórnych, pod określonymi warunkami: (i) dane państwa muszą być objęte programem wsparcia finansowego Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (European Financial Stability Facility, „EFSF”) lub Europejskiego Mechanizmu Stabilności (European Stability Mechanism, „ESM”)[^2], który powinien dopuszczać możliwość dokonywania w ramach EFSF lub ESM zakupów na rynku pierwotnym; (ii) transakcje mają być skoncentrowane na krótszej części krzywej dochodowości; (iii) nie zostaną ustalone uprzednie ograniczenia ilościowe; (iv) EBC będzie traktowany w ten sam sposób, jak prywatni wierzyciele oraz (v) EBC zobowiąże się do poddania powstałej płynności pełnej sterylizacji.

Grupa niemieckich polityków, profesorów prawa i ekonomii, niemiecki dziennikarz oraz niemiecka organizacja pozarządowa wnieśli do Bundesverfassungsgericht (federalnego sądu konstytucyjnego Niemiec, „BVerfG”) skargę przeciwko Bundesregierung (rządowi federalnemu Niemiec) uznając, że zostały naruszone ich prawa podstawowe, ponieważ rząd nie wniósł do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej skargi o stwierdzenie nieważności zapowiedzi programu OMT. Z kolei partia Die Linke wszczęła przed BVerfG postępowanie w przedmiocie konfliktu między organami konstytucyjnymi w celu uzyskania działania ze strony Bundestagu na rzecz zniesienia programu OMT.

BVerfG zwrócił się, po raz pierwszy w historii, w trybie prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości kwestionując zgodność z prawem programu OMT. BVerfG dąży do ustalenia, po pierwsze, czy program ten, zamiast narzędzia polityki pieniężnej, nie stanowi raczej środka polityki gospodarczej, niemieszczącego się w kompetencjach BCE. Po drugie, niemiecki sąd wyraża wątpliwość, czy omawiany środek nie przekracza zakazu monetyzacji długu państw członkowskich ustanowionego w TFUE. Kwestie wzbudzające wątpliwości BVerfG uwidaczniają, w bardziej ogólnym ujęciu, zagadnienie granic kompetencji EBC, gdy musi się on zmierzyć z wyjątkowymi sytuacjami, takimi jak ta zaistniała latem 2012 r.