Prof. Andrzej Rzepliński – Prezes                    2007.12.19                           2016.12.19

Prof. Mirosław Granat                                    2007.04.27                           2016.04.27

Sędziowie, których status wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 grudnia 2015 r. w sprawie o sygn. K 34/15 (Dz. U. poz. 2129):

Prof. Henryk Cioch                                  2015.12.02 oczekuje na podjęcie obowiązków sędziowskich

Prof. Lech Morawski                                2015.12.02 oczekuje na podjęcie obowiązków sędziowskich

Prof. Mariusz Muszyński                          2015.12.02 oczekuje na podjęcie obowiązków sędziowskich

Prof. Roman Hauser                                 2015.11.07 oczekuje na złożenie ślubowania

Prof. Andrzej Jakubecki                           2015.11.07 oczekuje na złożenie ślubowania

Prof. Krzysztof Ślebzak                            2015.11.07 oczekuje na złożenie ślubowania

2. Kompetencje dotyczące kontroli hierarchicznej zgodności norm

Zasadnicza rola ustrojowa Trybunału Konstytucyjnego polega na rozstrzyganiu wątpliwości dotyczących hierarchicznej zgodności norm, w tym przede wszystkim na zapewnieniu poszanowania zawartych w Konstytucji norm o najwyższej mocy, dotyczących m.in. standardów funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego oraz statusu jednostki. Poza zakresem kompetencji Trybunału pozostaje rozstrzyganie kwestii spójności norm o tej samej mocy prawnej, jak również dokonywanie abstrakcyjnej wykładni przepisów albo oceny praktyki ich stosowania (zob. m.in. postanowienie z 19 czerwca 2012 r., SK 37/08).

Kontrola hierarchicznej zgodności norm przeprowadzana jest zawsze z inicjatywy upoważnionych podmiotów i w granicach zaskarżenia. Może przybierać formę kontroli prewencyjnej lub następczej.

Kontrola prewencyjna ma charakter szczególny. Jest dokonywana wyłącznie z inicjatywy Prezydenta RP, który może skierować do Trybunału Konstytucyjnego ustawę przed jej podpisaniem lub umowę międzynarodową przed ratyfikacją. Jedyny dopuszczalny wzorzec kontroli stanowi Konstytucja (wyrok z 12 stycznia 2012 r., Kp 10/09). Badaniu podlega w tym wypadku akt, który nie wszedł jeszcze w życie. W związku z tym przy jego ocenie Trybunał zachowuje daleko idącą powściągliwość ze względu na to, że nie dysponuje wiedzą, w jaki sposób nieobowiązujące jeszcze przepisy będą interpretowane oraz stosowane. Wspomniana powściągliwość nie wynika natomiast z „silniejszego” domniemania konstytucyjności tego aktu, ponieważ domniemanie to ma jednakową siłę dla każdego aktu, niezależnie od trybu kontroli (wyrok z 18 stycznia 2012 r., Kp 5/09).

W procesie legislacyjnym należy uwzględnić ewentualność zainicjowania kontroli prewencyjnej. Planując tok prac prawodawczych oraz ustalając termin wejścia w życie ustawy, należy się liczyć z ryzykiem, że termin ten może być późniejszy w związku z czasem, jaki jest konieczny do rozpoznania sprawy przez Trybunał. W szczególności, ewentualność wszczęcia kontroli prewencyjnej należy uwzględnić wówczas, gdy ustawodawca zamierza ustalić „sztywny” termin wejścia w życie regulacji (przede wszystkim, wskazując datę) albo przewiduje, że będzie ona obowiązywać w określonym czasie. Niewzięcie pod uwagę czasu koniecznego na rozpoznanie sprawy przez Trybunał może prowadzić do sytuacji, w której wyrok zapadnie już po przewidywanym terminie wejścia regulacji w życie, czyniąc ją pustą (niepodlegającą stosowaniu) lub nieprzydatną do realizacji zakładanych celów (wyrok z 12 stycznia 2012 r., Kp 10/09).