Foto: sxc.hu

Forum Obywatelskiego Rozwoju przedstawiło raport z  wdrożenia reformy na rynku pracy i w systemie emerytalnym na Łotwie. Dzięki nim zwiększyła się aktywność zawodowa Łotyszy i podniesiony został efektywny wiek emerytalny. Różnice między Łotwą a Polską są jednak tak duże, że trudno byłoby nam pójść śladami Łotyszy.

Reformy na Łotwie doprowadziły do zwiększenia aktywności zawodowej mężczyzn w wieku okołoemerytalnym z 52,8 proc. (2001) do 69,1 proc. (2008). Po 2008 r. zaczęła ona jednak spadać na skutek globalnego finansowego, który z wielką siłą uderzył w gospodarkę łotewską. W 2010 r. aktywność zawodowa mężczyzn spadła do poziomu 58,9 proc. Aktywność zawodowa to wykonywanie lub gotowość do wykonywania pracy zarobkowej.

Między 1998 r. a 2009 rokiem aktywność zawodowa kobiet w wieku okołoemerytalnym wzrosła z 29,2 proc. do 59,7 proc. czyli aż o 30,5 pkt. proc.

Starzy nie zabierają pracy młodym

Doświadczenia Łotwy przeczą popularnej opinii, że zwiększanie aktywności zawodowej osób starszych powiększa problem bezrobocia wśród młodych. Okazuje się, że w dużym stopniu pracę którą wykonują starsi nie może być wykonywana przez młodych – np. ze względu na brak doświadczenia.

W jaki sposób doszło do tych zmian? Reformy na rynku pracy, jakie podjął łotewski rząd były dosyć typowe: bezpłatne porady dotyczące kariery zawodowej, zmniejszanie różnic regionalnych w zakresie rozwoju i infrastruktury; zachęcanie do ujawniania długookresowego bezrobocia; mobilizacja pracodawców do terminowych płatności wynagrodzeń; zmniejszenie skali wykluczenia społecznego; zapewnienie równości płci; wzmacnianie bodźców do aktywności zawodowej osób starszych; kształcenie ustawiczne i inwestycje w kapitał ludzki; zwiększenie mobilności przestrzennej na rynku pracy; tworzenie miejsc pracy i promocja zatrudnienia; utrzymanie bezrobotnych w aktywności, dostosowanie edukacji średniej do potrzeb rynku pracy, skrócenie okresu pobierania zasiłków dla bezrobotnych.

W wielu innych krajach, w tym w Polsce, prowadzone były podobne działania – ze znacznie słabszymi wynikami. To pokazuje jedynie, że słuszna idea za którą nie idzie dyscyplina we wdrożeniu nie przyniesie zauważalnych efektów.

Od początku lat 90 łotewski rząd reformuje system emerytalny. Podobnie jak w Polsce jest on oparty na 3 filarach. Konsekwentnie był podwyższany wiek emerytalny. Ustawowy wiek emerytalny kobiet był podwyższany o 6 miesięcy na rok od, z 55 lat w 1994 r. do 62 lat w 2008 roku. Wiek emerytalny mężczyzn został podniesiony z 60 do 62 lat.