Pokolenie szans czy pokolenie stracone?

W świetle podobnych problemów można nieraz usłyszeć, że mamy do czynienia ze „straconym pokoleniem”. I tu pojawia się kolejny paradoks, bo transformacja systemowa uchodzi generalnie za sukces, a Polska nigdy w dziejach nie notowała takiego rozwoju jak przez ostatnie 25 lat. Szanse stojące dziś przed młodzieżą są – generalnie rzecz ujmując – bez precedensu.

Nie każdemu jednak udaje się ułożyć sobie życie w sposób zadowalający. Między aspiracjami a realiami często powstaje rozdźwięk. Spora część młodzieży dorastała już (lub dorasta) pod wpływem zachodniej kultury i oczekuje zachodniego poziomu życia. Apetyty na dobre zarobki i wysoki status dodatkowo zaostrza wspomniana tendencja do ubiegania się o wyższe wykształcenie. Szkopuł w tym, że Polska wciąż jest krajem „na dorobku”. Wzrost gospodarczy ostatnich 25 lat to osiągnięcie zbudowane głównie w oparciu o konkurencyjność kosztową, czyli niskie płace. Tendencja rynku pracy do elastyczności (popularność zatrudnienia tymczasowego, umów cywilnoprawnych itd.) wynika między innymi właśnie z takiego profilu konkurencyjności.

Opisywane realia nie sprzyjają poczuciu bezpieczeństwa, zwłaszcza że przed 1989 rokiem pewność zatrudnienia była w Polsce wyższa, a po 2008 roku sytuację na rynku pracy skomplikował jeszcze światowy kryzys. W efekcie wielu młodych ludzi pewnie zastanawia się, czy uda się im osiągnąć w życiu taką stabilizację, jak ich rodzicom. To też paradoks, bo polska gospodarka jest dziś znacznie bardziej wydajna niż dawniej, czyli teoretycznie powinna lepiej zaspokajać ludzkie potrzeby.

Mało  tego, gdy płace są względnie niskie, ich stosunek do wielu dóbr jest mniej korzystny niż na Zachodzie. Dotyczy to między innymi nieruchomości, których cenę w Polsce często podbija dodatkowo ograniczona podaż. Odczuwa to wiele młodych osób, które chcą się usamodzielnić lub założyć rodzinę.