Odwołując się do osobistego doświadczenia w pracach komisji odrzucam hipotezę, że różnice powstają ze względu na masowe działania celowe członków komisji wyborczych. Hipoteza taka ponadto nie ma poparcia ani w badaniach, ani w dotychczasowym orzecznictwie sądów powszechnych w Polsce. Oczywiście ostatnie wybory podlegają badaniom uprawnionych organów, w tym wymiaru sprawiedliwości, więc za wcześnie jest oceniać skalę nieprawidłowości w stosunku do poprzednich wyborów. Jednak poza omówionymi już zagadnieniami związanymi z głosami nieważnymi oraz problemami z systemem informatycznym nie dysponujemy aktualnie przesłankami, które te wybory w jakiś istotny sposób różnicowały od wcześniejszych.

Oczywiście zdarzają się nieprawidłowości, z którymi należy sobie radzić za pomocą istniejących środków ochrony prawnej. Przykładowo 13 lat temu jako przewodniczący spotkałem się z niezręczną dla mnie sytuacją, gdy członek komisji i mąż zaufania znający się z jednej opcji politycznej postanowili wziąć karty do głosowania do Senatu i liczyć je we dwóch poza głównym stołem, przy którym pracowała komisja. Jako przewodniczący musiałem zareagować z wielu powodów. Pierwszy i podstawowy to ten, że mężowi zaufania nie wolno wykonywać czynności które są zadaniami członków komisji, a jedynie je obserwować. Drugi to właśnie aspekt znajomości osobistej członka komisji i męża zaufania. Trzeci to ten, że kilkanaście lat temu to właśnie wybory do Senatu były najbardziej wrażliwe na nieprawidłowości, ponieważ w przypadku gdy wyborca nie skorzystał z wszystkich przysługujących mu głosów, to ewentualne dostawienie krzyżyka mogło modyfikować wynik wyborów, ale nie musiało powodować unieważnienia głosu. Na zagadnienie to wyczulali mnie sami kandydaci jeszcze przed wyborami. No i czwarty to niepisana zasada, że „kto liczy, ten nie ma długopisu”. Właśnie ze względu na problem głosów nieważnych praca komisji powinna być tak zorganizowana, żeby osoba która w danym momencie liczy karty, nie miała innych obowiązków związanych z używaniem długopisu np. notowania liczby policzonych kart. Powinna móc dane podyktować komuś, kto nie liczy kart, ale właśnie np. spisuje obliczenia innych członków. Oczywiście liczebność komisji i zakres prac nie zawsze pozwala na takie rozdzielenie zadań, ale nawet gdy taki model nie jest możliwy, to jednak osoba która ma karty, a chce coś zanotować nie powinna mieć kart wyjętych z urny w rękach razem z długopisem. Obowiązek reakcji na nieprawidłowości spoczywa w pierwszej kolejności na przewodniczącym komisji. Jednak prawo do interwencji np. poprzez zgłoszenie do protokołu uwag na zachowanie członka komisji czy męża zaufania przysługuje każdemu członkowi komisji oraz innym mężom zaufania.