Przedstawiamy artykuł prof. dr. Andrzeja Szmyta relacjonujący prace Sejmu nad nowelizacją Konstytucji w zakresie ochrony Lasów Państwowych, co jest przedmiotem politycznego sporu w obecnej kampanii wyborczej. Artykuł publikujemy za Przeglądem Sejmowym, pomijając liczne przypisy. {Redakcja OK.]

1. W dniu 13 marca 2014 r. wpłynął do Sejmu RP poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt zawierał w art. 1 propozycję dodania w Konstytucji RP nowego art. 74a, o następującym brzmieniu:

„Art. 74a. 1. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa są dobrem wspólnym i podlegają szczególnej ochronie. 2. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa nie podlegają przekształceniom własnościowym, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie. 3. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa są udostępniane dla ludno­ści na równych zasadach. Zasady udostępniania i gospodarowania lasami określa usta­wa.” Przepis art. 2 proponowanej nowelizacji przewidywał, że ustawa o zmianie kon­stytucji wejdzie w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia. Ujmując syntetycznie, istota projektu dotyczyła przede wszystkim zagwarantowania lasom, sta­nowiącym własność Skarbu Państwa, ochrony przed procesem przekształceń własno­ściowych, w tym komercjalizacji i prywatyzacji oraz zagwarantowania ich udostęp­niania ludności na równych zasadach.

Z uzasadnienia projektu przedłożonego Sejmowi wynikało, że lasy stanowiące własność Skarbu Państwa dominują w strukturze własnościowej lasów w Polsce i stanowią ponad 80% szczególnie cennych przyrodniczo obszarów kraju. Taka struktura własnościowa ma - zdaniem wnioskodawców projektu - powszechną akceptację społeczną, a zarządzanie takim majątkiem wymaga stworzenia długofalowej strategii i zapewnienia stabilnej podstawy funkcjonowania. W uzasadnieniu projektu zaznaczo­no, że zarządzanie lasami powinno pozostać politycznie niezależne, strategicznie spój­ne i zrównoważone z punktu widzenia użytkowania i ochrony oraz poddane nadzoro­wi społecznemu (s. 1 uzasadnienia). Wnioskodawcy podkreślili, że prowadzenie właściwej gospodarki leśnej byłoby znacznie utrudnione lub wręcz uniemożliwione, gdyby doszło do zmian w strukturze własnościowej lasów państwowych. Interes spo­łeczny (całej wspólnoty obywateli) powinien być nadrzędny nad partykularnym inte­resem jednostki, w szczególności prawem jednostki do nabywania lasów. Założenie równowagi w stosunkach społecznych powinno przeciwdziałać tworzeniu przywile­jów, niepopartych obiektywnymi wymogami i kryteriami dla wybranych grup obywa­teli. Wnioskodawcy wyrazili przekonanie, że konieczna jest zmiana Konstytucji RP, która zapobiegałaby jakimkolwiek próbom zmiany struktury własnościowej lasów w Polsce i uniemożliwiałaby przekształcenia prywatyzacyjne i komercjalizacyjne la­sów państwowych (s. 3 uzasadnienia). Regulacja konstytucyjna powinna zaś dać ogól­ną i spójną koncepcję prawną, która byłaby nadrzędną zasadą i trwale wytyczonym kierunkiem działania. Zgodnie z uzasadnieniem projektu konieczne byłoby wprowadzenie do Konstytucji RP przepisu nakazującego udostępnianie ludności - na zasadach równości – lasów stanowiących własność Skarbu Państwa.