Podstawę Karty Praw Podstawowych stanowi sześć kategorii odpowiadających sześciu pierwszym jej rozdziałom. Ma to, w intencji Konwentu opracowującego Kartę, zapewnić jej bardziej kompleksowy charakter, co pozwala na objęcie ochroną nowych obszarów wykraczających poza dotychczasowy powszechnie przyjęty w prawie międzynarodowym i wewnętrznym zakres regulacji. Tytuły poszczególnych rozdziałów, grup praw, powiązano z wartościami, czyli ideami szczególnie istotnymi dla UE. W ten sposób tworzy się nową koncepcję praw podstawowych, która nie ma swoich korzeni w dotychczasowym dorobku nauki prawa. Nie jest jeszcze w pełni dojrzała, a towarzysząca jej aksjologia nie została powszechnie przyjęta. Powstała ona pod dominującym wpływem myśli socjaldemokratycznej i jedynie w niewielkim stopniu uwzględnia inne prądy filozoficzne. Mimo to brak jest jej wewnętrznej spójności, o czym przekonuje choćby konieczność przygotowania — już po przyjęciu Karty — wyjaśnień do jej postanowień. Prezydium Konwentu z inicjatywy Wielkiej Brytanii opracowało wyjaśnienia, które na mocy nowego ust. 7 art. 52 KPP służą wykładni jej postanowień i powinny być uwzględniane przez sądy Unii i państw członkowskich.

W rezultacie trudno mówić o stworzeniu w Karcie nowych standardów i o nadaniu pod ich wpływem poszczególnym prawom w miarę jednolitego rozumienia, zarówno na płaszczyźnie szeroko pojętego prawa europejskiego (UE i Rada Europy), jak i prawa wewnętrznego państw członkowskich EU. W tym kontekście można w jakimś zakresie zgodzić się z poglądem, zgodnie z którym „tworzenie nowej karty praw podstawowych dla potrzeb Unii Europejskiej jest wysoce problematyczne, zwłaszcza że europejską przestrzeń prawną wystarczająco «nasycają» zarówno krajowe, jak i międzynarodowe standardy praw człowieka. Wprowadzenie do tego obszaru, gęsto «za-budowanego» katalogiem praw człowieka nowej regulacji otwiera kolejne pole kon-fl iktu. Wiąże się ono chociażby z ewentualnością wystąpienia kolizji wynikających z różnych systemów prawnych zobowiązań przyjętych przez państwa członkowskie lub też pojawienia się rozbieżnej interpretacji podobnych praw”.