21. Należy podkreślić, że art. 195 ust. 3 Konstytucji RP stanowi, iż sędziowie Trybunału Konstytucyjnego nie mogą należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów, w okresie zajmowania tego stanowiska. Na poziomie regulacji konstytucyjnej, ograniczenia w zakresie przynależności do partii politycznej, związku zawodowego oraz prowadzenia działalności publicznej ograniczone są wyłącznie do okresu pełnienia funkcji sędziego Trybunału Konstytucyjnego. W ocenie Naczelnej Rady Adwokackiej, kryteria zakazu przynależności do partii politycznej, związku zawodowego oraz prowadzenia działalności publicznej sędziom Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku nie spełniają warunków określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji, w szczególności zasady proporcjonalności oraz adekwatności ograniczenia konstytucyjnych wolności zrzeszania (art. 58 Konstytucji RP), wolności zrzeszania w związkach zawodowych (art. 59 Konstytucji RP), a także prawa swobody wypowiedzi (art. 54 ust. 1 Konstytucji RP). Problematyka ta jest poruszona w pkt 41 i nast. niniejszej opinii.

3)   POSTĘPOWANIE DYSCYPLINARNE

Kodeks Etyczny Sędziego Trybunału Konstytucyjnego i inne nieetyczne zachowania mogące podważać zaufanie do bezstronności lub niezawisłości

22. Artykuł 10 ust. 1 projektu ustawy stanowi: „Sędzia Trybunału odpowiada dyscyplinarnie przed trybunałem za naruszenie przepisów prawa, uchybienie godności urzędu sędziego Trybunału, naruszenie Kodeksu Etycznego Sędziego Trybunału Konstytucyjnego lub inne nieetyczne zachowania mogące podważać zaufanie do jego bezstronności lub niezawisłości". Przepis ten wprowadza istotne novum w stosunku do dotychczasowych regulacji dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, w tym sędziów Sądu Najwyższego.

23. Artykuł 10 ust. 1 projektu ustawy wprowadza odpowiedzialność dyscyplinarną sędziów Trybunału Konstytucyjnego za naruszenie Kodeksu Etycznego Sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Treść tego Kodeksu nie jest znana. Podobnie, nie jest wiadome jakiej rangi będzie to akt prawny (ustawa, uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego), a konsekwencji nie jest wiadome również to, jaki organ odpowiedzialny będzie za jego uchwalenie. Z uzasadnienia projektu ustawy wynika jedynie, że Kodeks Etyki Sędziego Trybunału Konstytucyjnego „ma być uchwalony na podstawie odrębnych przepisów prawa", realizując zalecenie Zespołu ekspertów ds. problematyki Trybunału Konstytucyjnego, który wskazał że „wymaganie apolityczności sędziów należy uściślić na poziomie ustawowym, ponadto wskazane byłoby opracowanie w Trybunale Konstytucyjnym kodeksu etycznego".