Zdaniem prof. Ewy Łętowskiej, sędzi TK w latach 2001-2011 polski model kontroli konstytucyjności przynajmniej chwilowo "uległ awarii". Dodała, że tym większa staje się obecnie rola sądów. "Pytanie, czy sądy będą mogły, chciały i potrafiły wyręczyć w jakimś zakresie niesprawny Trybunał" - zaznaczyła.

Prof. Tomasz Pietrzykowski z Uniwersytetu Śląskiego ocenił, że "ostatnie 30 lat działalności TK w Polsce to systematyczna budowa podstaw praworządnego państwa, a także, co nie mniej ważne, utrwalanie w świadomości obywateli zasad praworządności". Dodał, że sprawne działanie TK jest "konieczną zaporą przed nadużyciami władzy politycznej". "Obrona autentycznej niezależności sądownictwa konstytucyjnego jest dziś w Polsce w gruncie rzeczy obroną państwa prawnego, samej idei państwa prawa. Stawka tej obrony to zagwarantowanie obywatelom minimum bezpieczeństwa prawnego" – podkreślił.

Ważny był głos prof. Mirosława Wyrzykowskiego, sędziego Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, który swoją wypowiedź poświęcił roli Trybunału Konstytucyjnego w eliminowaniu lęku obywatela przed jego państwem. Odwoływał się w tym do Isaaca Berlina, który pierwszy sformułował postulat „wolności od strachu”. Kategoria ta powracała i w innych wystąpieniach, zwłaszcza w debacie panelowej otwartej dla publiczności, którą zatytułowano właśnie "Wolność obywatela od strachu przed własnym państwem".  

Debata rozpoczęła się od owacji na stojąco dla prezesa Andrzeja Rzeplińskiego.

* * *

Na koniec przypomnimy, że w skład Komitetu Honorowego obchodów, poza prezydentem Pawłem Adamowiczem i prezesem Andrzejem Rzeplińskim weszli: wicemarszałek Senatu Bogdan Borusewicz, Prezes Sądu Apelacyjnego w Katowicach Barbara Suchowska, członek Krajowej Rady Sądownictwa Waldemar Żurek oraz prof. Andrzej Szmyt z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.

Do udziału w gdańskich obchodach zaproszeni zostali Prezydent RP, marszałkowie i wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, Prezes Rady Ministrów, Minister Sprawiedliwości-Prokurator Generalny, przewodniczący komisji sejmowych i senackich. Zaproszenia dotarły, goście nie przybyli.