W 6 wyrokach Trybunał odroczył termin utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnych przepisów, w tym w jednym przypadku na maksymalny dopuszczalny okres 18 miesięcy.

Dla spraw zakończonych wyrokiem średni czas rozpoznawania wyniósł 24 miesiące.

Prawie co druga rozpoznana przez Trybunał sprawa zakończyła się umorzeniem postępowania w całości (46%). Warto zauważyć, że 12 spraw z wniosków posłów lub senatorów uległo umorzeniu z powodu zakończenia kadencji parlamentu.

Trybunał wydał ponadto 2 postanowienia sygnalizacyjne: jedno adresowane do Sejmu, drugie do Ministra Sprawiedliwości.

W 2011 r. do Trybunału wpłynęło w sumie 487 spraw, w tym 70 wniosków, 59 pytań prawnych sądów oraz 358 skarg konstytucyjnych.

Do merytorycznego rozpoznania prezes Trybunału przekazał łącznie 131 spraw, w tym 38 skarg konstytucyjnych oraz wniosków, które przeszły pozytywnie wstępną sędziowską kontrolę oraz 93 sprawy, które  takiej kontroli nie podlegały.

Pytania prawne w większości przedłożyły Trybunałowi sądy powszechne (48), natomiast sądy administracyjne – 11 pytań.

Rzecznik Praw Obywatelskich złożył 14 wniosków, posłowie – 10, Prokurator Generalny – 7, senatorowie – 1. Prezydent RP wystąpił do Trybunału z dwoma wnioskami inicjując kontrolę następczą oraz prewencyjną.

Na koniec 2011 r. w toku rozpoznawania merytorycznego pozostawało 161 spraw, co w zestawieniu z rokiem poprzednim oznacza stopniowe redukowanie orzeczniczych „zaległości”.

***

Sprawne państwo, sprawne jego funkcjonowanie jest istotną wartością konstytucyjną. Sprawne państwo to takie, które stwarza gwarancje godnego, dobrego życia w długiej perspektywie czasowej. Sprawność wymaga dobrego prawa i skutecznych instytucji stających na jego straży, profesjonalnych urzędników państwowych i samorządowych, funkcjonalnej struktury organizacyjnej państwa oraz odpowiadających wyzwaniom skutecznym zarządzaniu projektami, w tym długookresowymi. W zeszłym roku Trybunał w kilku orzeczeniach zajął w tej sprawie stanowisko.

Trybunał współuczestniczy przez swoje orzecznictwo w kształtowaniu takiego systemu prawnego, który ma sprzyjać skutecznemu wykonywaniu przez organy władz publicznych ich funkcji. Rolą Trybunału jest przede wszystkim baczenie, by prawodawca nie wkraczał w sferę gwarantowanej konstytucyjnie autonomii jednostki. Brak aktywności organów władz publicznych jest jednak tak samo niebezpieczny dla jednostki, jak ich działanie w sferze konstytucyjnie zastrzeżonej dla jej wolności.