Foto: Kancelaria Senatu RP

26 lipca prezes Trybunału Konstytucyjnego prof. Andrzej Rzepliński przedstawił w Senacie „Informację o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2011 roku”, zatwierdzoną wcześniej przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału, a następnie zaprezentowaną na publicznym posiedzeniu Zgromadzenia 4 kwietnia 2012 r. (z całym dokumentem, liczącym 146 stron można zapoznać się w internetowym serwisie Senatu senat.gov.pl).

W swoim wystąpieniu prezes A. Rzepliński przedstawił, m. n., statystyki:

W 2011 r. Trybunał wydał 114 orzeczeń, w tym 59 wyroków rozstrzygających w sprawach hierarchicznej zgodności prawa. W większości, tj. w 34 wyrokach Trybunał orzekł o zgodności z Konstytucją zakwestionowanych przepisów. O hierarchicznej niezgodności przynajmniej jednego przepisu rozstrzygnął natomiast w 25 wyrokach. Proporcje wyroków orzekających także o zgodności z wzorcami kontroli do wyroków orzekających o niezgodności prezentują się podobnie jak w latach poprzednich.

Większość wyroków jest efektem rozpoznania pytań prawnych sądów (22 wyroki) oraz skarg konstytucyjnych (17 wyroków, w tym 3 bez przeprowadzenia rozprawy). Podobnie jak w poprzednich latach, znaczące wyroki zapadły z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich (9 wyroków) oraz posłów na Sejm (4 wyroki). W wyniku rozpoznania spraw podmiotów o ograniczonej legitymacji wnioskowej (takich jak związki zawodowe, organy samorządu terytorialnego) Trybunał wydał pięć wyroków, dwa natomiast z wniosku Prezydenta RP złożonego przed podpisaniem ustawy.

W 17 sprawach sędziowie złożyli zdania odrębne. Ujawnienie poglądów sędziów w rozpoznawanych sprawach dobrze służy adresatom rozstrzygnięcia i samemu Trybunałowi. W pracy nad wyrokiem dążymy do konsensu. Jednakże przy różnicy poglądów na istotę problemu konstytucyjnego, sędziowie reprezentujący w danej sprawie większość uzyskują w toczącej się debacie możliwość doprecyzowania i wzmocnienia swoich argumentów, co jest zawsze z korzyścią dla wyroku, a sędzia, którego pogląd nie uzyskał większości - możliwość zaprezentowania opinii publicznej faktu, że Trybunał dokładnie rozważał różne racje, i że poglądy prezentowane w czasie rozprawy, jakkolwiek nie przeważyły, były co najmniej przedmiotem starannej debaty sędziów.
W 6 wyrokach Trybunał odroczył termin utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnych przepisów, w tym w jednym przypadku na maksymalny dopuszczalny okres 18 miesięcy.