TK



Cisza legislacyjna — zasada prawa wyborczego w Rzeczypospolitej Polskiej

Europejska Komisja Demokracji przez Prawo| grupowanie list wyborczych| Konstytucja| metoda d’Hondta| Metoda Sainte-Laguë| Ordynacja wyborcza| prawo wyborcze| Trybunał Konstytucyjny| zasada ciszy legislacyjnej

włącz czytnik

W kodeksie dobrych praktyk w sprawach wyborczych wskazano dwa rozwiązania, które mogą skutecznie zapobiegać ingerencjom w materię prawa wyborczego. Pierwszy sposób to włączenie najbardziej istotnych elementów prawa wyborczego do konstytucji lub aktu wyższego niż zwykła ustawa, gdyż w celu przeforsowania jakichkolwiek zmian wymagana byłaby zgoda z opozycją parlamentarną. Drugie rozwiązanie polega na zastrzeżeniu w konstytucji, że nowelizacja prawa wyborczego i wprowadzenie nowych rozwiązań są możliwe w odniesieniu do wyborów, które mają się odbyć w kolejnym roku, natomiast do tego czasu ma obowiązywać poprzednia ustawa. Mimo że decydenci polityczni rzadko decydują się na zamieszczenie tak szczegółowych przepisów w ustawach zasadniczych, kilka państw wprowadziło takie uregulowania. Np. w Turcji zmiany ustaw wyborczych nie mają zastosowania do wyborów przeprowadzanych w ciągu pierwszego roku od wprowadzenia nowych przepisów w życie. Z kolei w Grecji ustawa zmieniająca system wyborczy oraz okręgi wyborcze może wejść w życie dopiero od drugich wyborów następujących bezpośrednio po wprowadzeniu nowelizacji. Przepis wyjątkowo pozwala jednak na wprowadzenie zmian już od kolejnych wyborów, jeśli parlament wyrazi na to zgodę większością 2/3 głosów ogólnej liczby deputowanych. Zdecydowana większość państw nie ma w swoich konstytucjach tego typu ograniczeń, a stabilność prawa wyborczego wynika bardziej z kultury politycznej niż z przepisów prawa.

W Rzeczypospolitej Polskiej materia wyborcza teoretycznie zdaje się szczególnie chroniona przez samą ustawę zasadniczą, w której uregulowano zakaz procedowania ordynacji wyborczych w trybie pilnym (art. 123 Konstytucji) oraz zakaz jej zmieniania w przypadku stanów nadzwyczajnych (art. 228 ust. 6 Konstytucji). Zgodnie z zasadami ogłaszania aktów normatywnych, przepisy powszechnie obowiązujące „wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy” (art. 4 ust. 1), natomiast termin krótszy jest możliwy tylko wtedy, gdy, „ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie” (art. 4 ust. 2). Czternastodniowe vacatio legis nie jest, tym samym, w stanie zabezpieczyć w żaden sposób stabilności prawa wyborczego, której jedyną gwarancją jest kultura polityczna decydentów politycznych. W polskim systemie wyborczym baczną uwagę zwrócono jedynie na problem dotyczący okręgów wyborczych, co wynikało z obawy przed stosowaniem manipulacji przy wytyczaniu ich granic (zjawisko gerrymanderingu). Dlatego zmiany granic okręgów wyborczych do jednostek samorządu terytorialnego były możliwe „najpóźniej na 3 miesiące przed upływem kadencji rad”, a w przypadku wyborów do Sejmu „nie później niż na 3 miesiące przed dniem, w którym upływa termin zarządzenia wyborów do Sejmu”, co zostało powtórzone w kodeksie wyborczym. Inne elementy prawa wyborczego nie są de facto w żaden sposób chronione, dlatego nowelizacje ustaw wyborczych były dość częste, co krytykowała opozycja.

Debaty

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Artykuły powiązane

Brak art. powiąznych.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze

Brak komentarzy.