Obecny kryzys powinien był obnażyć nieformalne mechanizmy decyzyjne Unii Europejskiej, jednak nie stał się on punktem zwrotnym w tej kwestii.

Bez względu na to, czy burze w świecie finansów mają miejsce, czy nie sam proces decyzyjny nie zmienia się. Propozycje składa się i podejmuje decyzje w ograniczonym kręgu ważnych postaci chociaż wcale nie tylko w Berlinie i Paryżu i nie tylko w odległych korytarzach gmachu Berlaymont w Brukseli.

Współcześni europejscy mandaryni są mocno rozproszeni. Czasem pojawiają się nieoczekiwanie w przedziwny sposób i stają się czołowymi aktorami europejskiej sceny niemal z dnia na dzień. Zastanawiam się, ilu polskich dziennikarzy zajmujących się sprawami międzynarodowymi byłoby w stanie pół roku temu podać nazwisko prezesa Bundesbanku. Teraz wszyscy wiedzą kim jest Jens Weidmann i jak zasadnicze dla przyszłości strefy euro są jego opinie. Nie jest on ani czynnym ani byłym politykiem, do niedawna był właściwie nieznany poza granicami Niemiec. Jest po prostu prawdziwym pruskim urzędnikiem uparcie trzymającym się pewnych bardzo konserwatywnych poglądów na temat roli Europejskiego Banku Centralnego (ECB) w zwalczaniu kryzysu. Dlaczego więc stał się tak wpływowy? Dlatego, że debata zmieniła kierunek.

Jeszcze jeden traktat, poproszę

Od momentu stworzenia Wspólnoty Węgla i Stali Europa szukała nowych dróg rozwoju społecznego i gospodarczego, które pozwoliłyby scementować jedność kontynentu i uczyniły proces integracji nieodwracalnym. Wspólny rynek nie wystarczał, musiały zostać stworzone nowe instytucje. Instytucje wydawały się nie wystarczać, wprowadźmy zatem wspólną walutę. Gdy okazało się, że wspólna waluta nie jest tak doskonałym projektem, jak twierdzili jego pomysłodawcy przy narodzinach euro przywódcy głównych krajów Unii zaczęli głosić i wprowadzać w życie coraz śmielsze wizje Europy. Raz był to Prezydent UE wybierany w powszechnych wyborach, kiedy indziej unia bankowa, czy nowy urząd komisarza dysponującego prawem weta w stosunku do budżetów krajów członkowskich.

Równocześnie europejskie prawo traktatowe, już wcześniej rozdęte, rosło w postępie geometrycznym tworząc labirynt przepisów, które z jednej strony przyczyniały się do liberalizacji życia gospodarczego na kontynencie, ale z drugiej były przyczyną jego paraliżu. Każdy nowy traktat, każdy kolejny pakt miał być ostatnim, definitywnym, wszechogarniającym panaceum, które uleczy wszystkie ekonomiczne i społeczne bolączki Europy.