Posiedzenie Komisji Weneckiej, październik 2015

Wydawałoby się, że ostatnim miejscem, które może kojarzyć się z prawem konstytucyjnym, zasadami ustroju, systemem rządów i gwarancjami państwa prawa jest Wenecja – niegdyś potężna i zaborcza republika kupiecka, ojczyzna Giacomo Casanovy, Tintoretta, Tycjana, Canaletta, czy Verdiego. Urok Wenecji od wieków przyciągał awanturników, artystów, dżentelmenów i przestępców, władców i zwykłych śmiertelników. Nic dziwnego, że nie oparli mu się również konstytucjonaliści, którzy wybrali Wenecję jako miejsce swoich cokwartalnych spotkań.

W dniu rozpoczęcia karnawału w Wenecji warto poświęcić kilka minut, aby dowiedzieć się więcej o Komisji Weneckiej. Na początek garść podstawowych informacji

Komisja Wenecka, a dokładnie: Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo jest organem doradczym Rady Europy – organizacji międzynarodowej złożonej z przedstawicieli rządów 47 państw położonych zarówno w Europie, jak i poza jej obszarem. Rada powstała w 1949 r. i często, niesłusznie jest mylona z Unią Europejską. Głównym celem Rady Europy jest „osiągnięcie większej jedności między członkami, aby chronić i wcielać w życie ideały i zasady stanowiące ich wspólne dziedzictwo oraz aby ułatwić ich postęp ekonomiczny i społeczny”. Polska jest członkiem Rady Europy od 1991 r. (a więc 13 lat dłużej niż Unii Europejskiej).

Komisja Wenecka powstała w 1990 r., w okresie gwałtownych zmian ustrojowych w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, kiedy ustanawiano w nich ustrój demokratyczny po upadku Związku Sowieckiego. Od tamtej pory skład Komisji ulegał poszerzeniu i dzisiaj tworzą go przedstawiciele 60 państw z całego świata. Ich status jest różny – od pełnego członkostwa, przez status członka stowarzyszonego, (Białoruś) po członków obserwatorów (m.in. Watykan, Kanada, Japonia). Komisja składa się z ekspertów z dziedziny prawa konstytucyjnego i prawa międzynarodowego, profesorów prawa, byłych ombudsmanów, sędziów sądów najwyższych, czy trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich, członków parlamentów narodowych, urzędników służby cywilnej, prawników. Polskim członkiem Komisji jest Hanna Suchocka, dr habilitowana nauk prawnych w zakresie prawa konstytucyjnego. W grudniu 2015 r. H. Suchocka została wybrana na stanowisko Pierwszej Wiceprzewodniczącej Komisji. Warto dodać, że każde państwo członkowskie ma prawo wyznaczyć jednego członka i jednego zastępcę członka Komisji (kadencja wynosi 4 lata i można ją ponawiać). Polskim zastępcą jest dr hab. Krzysztof Drzewicki (z przyjemnością odnotowuję: profesor Uniwersytetu Gdańskiego i wykładowca na tutejszym Wydziale Prawa i Administracji). Co ważne, zgodnie ze Statutem Komisji Weneckiej (art. 2 ust. 1), osoby powoływane przez państwa członkowskie nie są jego delegatami, czy reprezentantami i przy wykonywaniu swoich funkcji są niezależni, nie podlegając żadnym instrukcjom swojego państwa.