Terytorium państwowe podlega ochronie ze strony prawa międzynarodowe­go. Określają je w szczególności dwie zasady: integralności terytorialnej i niena­ruszalności granic [mają one status traktatowy i zwyczajowy, chociaż w Karcie Narodów Zjednoczonych (KNZ) pojawia się jedynie pierwsza z nich i to jako dopełnienie zakazu użycia siły/groźby jej użycia - art. 2 pkt 4 KNZ]. W oby­dwu przypadkach nie chodzi o bezwzględną niedopuszczalność zmian teryto­rialnych, lecz o zakaz takich zmian, które naruszają prawo międzynarodowe. W szczególności będą to zmiany dokonane bez swobodnie wyrażonej zgody zainteresowanego państwa, zwłaszcza z użyciem siły wojskowej lub jej groźby.

Krym jako integralna część Ukrainy

Niezależnie od sytuacji, jaka miała miejsce w 1954 r. w związku z nielegalnym w znaczeniu radzieckiego prawa konstytucyjnego przekazaniem przez N. Chruszczowa Krymu Ukrainie, dalszy rozwój wypadków, w tym w szczególności:

■  rozpad ZSRR, dobrowolne przyłączenie się Krymu do Ukrainy w 1992 r. na mocy konstytucji tej republiki i dobrowolna rezygnacja z niepodległości (anulowanie deklaracji niepodległości),

■   potwierdzenie tej przynależności na mocy nowej konstytucji Krymu z 1999 r. (art. 1 ust. 1: Republika Autonomiczna jest integralną częścią Ukra­iny i rozwiązuje wszelkie sprawy wchodzące w zakres autonomii w ramach kompetencji powierzonych jej przez konstytucję Ukrainy),

■  zawarte i wiążące umowy międzynarodowe zawierane przez Rosję z Ukra­iną, a zwłaszcza Traktat o przyjaźni, współpracy i partnerstwie z 31 maja 1997 r. (art. 2: obowiązek poszanowania integralności terytorialnej i niena­ruszalności istniejących granic, art. 3: obowiązek budowania wzajemnych stosunków m.in. na zasadzie poszanowania integralności terytorialnej i nie­naruszalności granic, nieinterwencji w sprawy wewnętrzne, niestosowania siły), czy też tzw. porozumienia dotyczące floty czarnomorskiej z 1997 r. i nowe z 2010 r. (porozumienia przewidywały podział floty oraz prawo Ro­sji do stacjonowania wojsk i korzystania z portu w Sewastopolu do 2042 r.; umowa z 2010 r. została wypowiedziana przez Rosję w związku z kryzysem krymskim 31 marca 2014 r.), memorandum w sprawie gwarancji bezpieczeństwa (Ukraina - Stany Zjed­noczone - Rosja - Zjednoczone Królestwo) z 5 grudnia 1994 r., które w za­mian za rezygnację z broni atomowej potwierdza, zgodnie z zasadami Aktu końcowego KBWE, jej istniejące granice i powstrzymanie się od groźby użycia siły przeciwko integralności terytorialnej lub niezależności politycz­nej Ukrainy, powstrzymanie się od użycia przymusu ekonomicznego zmie­rzającego do podporządkowania własnym interesom stron wykonywania przez Ukrainę praw nierozłącznie związanych z suwerennością i uzyskania w ten sposób korzyści jakiegokolwiek rodzaju. Porozumienie to zawiera zo­bowiązanie stron do zapewnienia, aby Rada Bezpieczeństwa ONZ podjęła niezwłoczne działanie w zakresie pomocy dla Ukrainy w razie, gdyby stała się ofiarą agresji lub groźby agresji, w której używana jest broń jądrowa (porozumienie przewiduje procedurę konsultacji w przypadku problemów z wykonywaniem zobowiązań), dowodzi, że Krym był i jest tak w sensie prawa konstytucyjnego Ukrainy i Kry­mu, jak i prawa międzynarodowego integralną częścią Ukrainy. Ten status prawny Krymu był uznany przez Rosję do czasu kryzysu marcowego 2014 r.