TK



Niesłuszne skazania to gwałt państwa na obywatelu

Andrzej Rzepliński| FOR| Lech Paprzycki| Leszek Balcerowicz| niesłuszne skazania| odszkodowanie

włącz czytnik

Ku zaskoczeniu autorów raportu, zdecydowana większość przypadków niesłusznych skazań została wykryta i usunięta w wyniku postępowania kasacyjnego, a nie wznowieniowego, które powszechnie utożsamiane jest właśnie jako to, które służy korekcie pomyłek sądowych. Jest to jednak konkluzja niepokojąca w swojej wymowie. Wznowienie postępowania służy bowiem wyeliminowaniu niesłusznego skazania, które wystąpiło na skutek okoliczności w dużym stopniu od sądu niezależnych (np. nieznane wcześniej fakty lub dowody, późniejsze ustalenie, że złożone przez świadka zeznania były fałszywe). Z kolei postępowanie kasacyjne, w którym usuwane są rażące naruszenia prawa, jakich dopuściły się orzekające w sprawie sądy, wskazuje, że to właśnie po stronie sądu leżą przyczyny zaistnienia pomyłki sądowej.

Gdyby pokusić się o próbę wskazania jednej głównej przyczyny pomyłek sądowych skutkujących niesłusznym skazaniem, to w pierwszej kolejności należałoby wskazać na niekompetencję po stronie profesjonalnych uczestników postępowania. Oczywiście ujawnione przypadki naruszeń prawa, które doprowadziły do stwierdzenia niesłusznego skazania nie świadczą o całym środowisku sędziów, adwokatów czy prokuratorów. Mimo wszystko, wskazują one, że profesjonaliści mylą się niekiedy w sposób niedopuszczalny. Jako przykład posłużyć mogą przypadki wymierzenia kary powyżej ustawowego zagrożenia za przypisane przestępstwo, pociągnięcia do odpowiedzialności karnej, podczas gdy zarzucany czyn stanowił wykroczenie albo sprawca powinien odpowiadać jako nieletni, jak również błędnej interpretacji przepisów prawa, abstrahującej od wypracowanego orzecznictwa. Wystąpiły również sytuacje, w których brak Przeprowadzone badania pozwoliły na zidentyfikowanie konkretnych przyczyn niesłusznych skazań w analizowanych sprawach. W konsekwencji możliwe było wyprowadzenie wniosków natury ogólnej, w tym również zwrócenie uwagi na mechanizmy służące wykrywaniu niesłusznych skazań i ich usuwaniu z obrotu prawnego. Wbrew obiegowym opiniom nie stwierdzono, aby pomyłki sądowe w przeważającej części związane były z mankamentami postępowania dowodowego (np. nieprzeprowadzenie dowodów istotnych dla sprawy). Wniosek ten jest oparty na niewielkiej liczbie ujawnionych spraw, w których miało miejsce prawomocne skazanie, a następnie postępowanie zostało wznowione z uwagi na pojawienie się nowych faktów lub dowodów nieznanych wcześniej sądowi.

Debaty

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze

Brak komentarzy.