W pierwszej kolejności należy wskazać Trybunał Stanu i Trybunał Konstytucyjny jako organy upoważnione do nakładania sankcji konstytucyjnych. Są one powołane przede wszystkim do ochrony norm ustawy zasadniczej. TS nakłada sankcje za popełnienie następujących deliktów: naruszenie konstytucji lub ustawy w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania przez podmioty wskazane w art. 198 Konstytucji; naruszenie przez posłów lub senatorów zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego i nabywania tego majątku (art. 107). Do uruchomienia procedur przed TS niezbędne jest złożenie wstępnego wniosku przez odpowiednie podmioty, tj. Zgromadzenie Narodowe (pociągnięcie do odpowiedzialności Prezydenta RP — art. 145), Sejmu (pociągnięcie do odpowiedzialności członków RM), Marszałka Sejmu/ Senatu (pociągnięcie do odpowiedzialności parlamentarzystów za naruszenie art. 107 ust. 1). TK jest właściwy w sprawach nałożenia sankcji za: sprzeczną z art. 13 ustawy zasadniczej działalność partii politycznych; wydanie sprzecznego z konstytucją aktu normatywnego oraz w kwestiach uregulowanych w art. 122 ust. 3-4 i art. 132 ust. 2 Konstytucji. Do inicjowania postępowania przed TK uprawnione są podmioty wskazane w art. 191 Konstytucji.

Kolejnymi podmiotami uprawnionymi do nakładania sankcji konstytucyjnych są sądy zarówno powszechne, jak i administracyjne, które orzekają w sprawach stwierdzenia niezgodności aktu normatywnego wydanego przez organ jednostki samorządu terytorialnego oraz o utracie praw publicznych, praw wyborczych, zakazie zajmowania określonych stanowisk (jako skutku popełnienia przestępstwa). Ponadto stwierdzają wadliwość niezgodnego z konstytucją aktu stosowania prawa i określają następstwa prawne tego faktu. Sądy uprawnione są też do orzekania w przedmiocie odpowiedzialności odszkodowawczej za wyrządzenie szkody przez niezgodne z prawem działanie organów władzy publicznej.

Sejm uprawniony jest do nałożenia sankcji za rażące naruszenia konstytucji bądź ustaw przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (art. 171 ust. 3) oraz za sprzeniewierzenie się RPO złożonemu ślubowaniu. W obydwóch przypadkach zastosowanie sankcji skutkuje odwołaniem organu.

Sankcją stosowaną przez Prezydenta RP jest skrócenie kadencji izb parlamentu w sytuacji, gdy nie dojdzie do powołania Rady Ministrów w trzecim etapie kreowania rządu oraz gdy parlament nie uchwali ustawy budżetowej w terminie 4 miesięcy od dnia złożenia projektu.

Organami uprawnionymi do rozstrzygania w przedmiocie nałożenia sankcji konstytucyjnych są również marszałkowie izb parlamentarnych. W drodze postanowienia marszałek Sejmu (Senatu) stwierdza wygaśnięcie mandatu posła (senatora) w przypadku, gdy parlamentarzysta naruszy zakaz łączenia mandatu z funkcjami i stanowiskami wskazanymi w art. 103 Konstytucji i w ustawach (por. art. 249 i art. 279 k.w.). Od postanowienia marszałka służy parlamentarzyście odwołanie do Sądu Najwyższego (art. 250 i art. 281 k.w.).