TK



Sankcje konstytucyjne. Istota, funkcje oraz rodzaje

delikt konstytucyjny| Konstytucja| naruszenie konstytucji| Sąd Najwyższy| sankcja konstytucyjna| Sejm| skarb państwa| Trybunał Konstytucyjny| Trybunał Stanu

włącz czytnik

Konstytucja z nielicznymi wyjątkami nie wyznacza czasowych ram odpowiedzialności deliktowej. W konsekwencji zagadnienie skutków upływu czasu od popełnienia deliktu konstytucyjnego w większości przypadków bądź w ogóle nie jest uregulowane, bądź określone jest w przepisach rangi ustawowej. W świetle powyższego można wyróżnić trzy rodzaje deliktów konstytucyjnych na podstawie terminów umożliwiających stosowanie sankcji: 1) delikt z niezakreślonym terminem zastosowania sankcji; 2) delikt z konstytucyjnie zakreślonym terminem zastosowania sankcji; 3) delikt z ustawowo zakreślonym terminem zastosowania sankcji.

Brak zakreślenia czasowych granic zastosowania sankcji konstytucyjnych oznacza, iż w niektórych przypadkach dla prawodawcy upływ czasu nie ma znaczenia w możliwości uruchomienia skutków prawnych naruszenia przepisów konstytucji. Niektóre delikty mają tak prawnie doniosłe znaczenie, że upływ czasu nie będzie skutkował sanacją tych naruszeń. Oznacza to, że sankcje będące następstwami prawnymi tych naruszeń będą mogły być zastosowane w każdym momencie. Jako przykłady tego typu czynów zabronionych i ich konstytucyjnych sankcji można wskazać uchylenie na mocy wyroku TK niezgodnego z konstytucją aktu normatywnego (ustawy czy rozporządzenia) lub też nieważność aktu Prezydenta RP wydanego z naruszeniem art. 144 ust. 2 Konstytucji, tzn. bez uzyskania podpisu Prezesa Rady Ministrów. Prawodawca doszedł do przekonania, iż tego typu delikty konstytucyjne stanowią tak poważne dysfunkcje systemowe i prawne, iż konieczność ich eliminacji z porządku prawnego ma pierwszeństwo przed petryfikacyjno-legitymizacyjną funkcją upływu czasu. W konsekwencji sankcje mogą być zastosowane w każdym momencie niezależnie od upływu czasu.

Deliktem ustrojowym z konstytucyjnie zakreślonym terminem zastosowania sankcji jest naruszenie przez posłów (senatorów) zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego i nabywania tego majątku (art. 107, art. 107 w zw. z art. 108 Konstytucji). We wcześniej wskazanej sytuacji sankcja może być zastosowana tylko w trakcje trwania kadencji Sejmu/Senatu (pełnienia funkcji przez posła, senatora). Po wygaśnięciu mandatu zastosowanie dolegliwości wynikającej z treści art. 107 ust. 2, tj. pozbawienie parlamentarzysty mandatu, staje się całkowicie bezprzedmiotowe. Potwierdzenie powyższego stanowi treść art. 13b ustawy o TS, z którego wynika, że w przypadku zakończenia kadencji Sejmu postępowanie w sprawie odpowiedzialności posła, który nie uzyskał ponownie mandatu, ulega umorzeniu, które stwierdza marszałek Sejmu nowej kadencji. W takim przypadku nie mamy do czynienia z przedawnieniem możliwości zastosowania sankcji tylko z wygaśnięciem prawa jej zastosowania. Deliktem z konstytucyjnie oznaczonym czasem zastosowania sankcji jest nieuchwalenie przez parlament ustawy budżetowej w terminie 4 miesięcy od złożenia projektu ustawy budżetowej do Sejmu. Po upływie powyższego terminu zwierzchnik państwa w ciągu 14 dni może za-rządzić skrócenie kadencji izb parlamentarnych. Termin 14 dni ma charakter zawity, co oznacza, iż jego upływ skutkuje wygaśnięciem uprawnienia prezydenta.

Publicystyka

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Artykuły powiązane

Brak art. powiąznych.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze

Brak komentarzy.