W Karcie wprowadzono podział na prawa podstawowe i zasady. Brak jest w tym konsekwencji i wbrew zapowiedzi zawartej w nazwie nie odnosi się ona tylko do praw podstawowych, ale obejmuje również zasady. Ta druga kategoria została wprowadzona dopiero w wyniku nowelizacji art. 52 KPP. Ust. 5 tego artykułu stanowi, że postanowienia KPP „zawierające zasady mogą być wprowadzane w życie przez akty ustawodawcze i wykonawcze przyjmowane przez instytucje i organy Unii oraz przez akty Państw Członkowskich, w których Państwa te wykonują prawo Unii, w wykonywaniu ich odpowiednich kompetencji. Można się na nie powoływać w sądzie jedynie w celu wykładni tych aktów i orzekania o ich legalności”.

W Karcie Praw Podstawowych nie wyodrębniono jednak wyraźnie grupy zasad, z tekstu nie wynika, które z jej postanowień zawierają zasady, a które — prawa podstawowe. Problemu tego nie rozwiązują wyjaśnienia Konwentu opracowane na podstawie art. 52 ust. 7 KPP. Nie są one kompleksowe. Symptomatyczna jest w tym przypadku reakcja francuskiej Rady Konstytucyjnej, która w orzeczeniu na temat zgodności Traktatu Konstytucyjnego z Konstytucją V Republiki sama zaproponowała własny katalog zasad.

Impulsem do wprowadzenia do Karty zasad były niewątpliwie kontrowersje dotyczące sfery szeroko pojętych praw socjalnych. Zaliczenie przynajmniej niektórych z nich do zasad umożliwiłoby nadanie im charakteru norm programowych, celów działalności państw członkowskich i UE. Zgodnie z art. 52 ust. 5 zd. 2 KPP, oznacza to, że nie stanowią one podstawy do roszczeń o świadczenia ze strony państw członkowskich lub instytucji UE, dzięki czemu sama Karta byłaby łatwiejsza do zaakceptowania przez państwa, które sprzeciwiają się nie tylko konstytucjonalizacji praw socjalnych w prawie wewnętrznym, ale też włączeniu ich do aktów prawa międzynarodowego i ponadnarodowego, jak np. Wielka Brytania.