W grudniu 2010 roku podjęto decyzję o ustanowieniu permanentnego funduszu ratunkowego: Europejskiego Mechanizmu Stabilności (EMS). Miał on zostać początkowo uruchomiony w 2013 roku, ale z uwagi na rozprzestrzenianie się kryzysu postanowiono przyspieszyć jego działanie o pół roku. Fundusz został powołany na podstawie specjalnego traktatu międzyrządowego ratyfikowanego przez członków UGW poza strukturami UE[2]. Takie rozwiązanie wzmacnia tendencję różnicowania wewnętrznego w Unii Europejskiej na dwa kręgi integracyjne (międzyrządowy dla strefy euro i wspólnotowy dla całej UE). Fundusz ma dysponować efektywną zdolnością udzielania pożyczek w wysokości 500 mld euro, co oznacza, że powinien dysponować kwotą subskrybowaną ok. 700 mld euro (80 mld euro kapitału własnego i reszta gwarancji rządów państw Eurolandu). Podobnie jak wcześniej omówione instrumenty tymczasowe także Europejski Mechanizm Stabilności udziela wsparcia pod warunkiem wdrożenia rygorystycznego planu naprawczego.

Prawo UE zabrania pokrywania przez fundusze europejskie lub przez państwa członkowskie długu innych członków Wspólnoty (art. 125 TFUE)[3]. Dlatego niezbędna stała się nowelizacja traktatu. Omawiana zmiana została wprowadzona do art. 136 TFUE[4], co umożliwiło rozpoczęcie prac nad powołaniem Europejskiego Mechanizmu Stabilności. Warto zaznaczyć, że wspomniany fundusz udziela jedynie pożyczek dla zagrożonych państw, a więc nie przejmuje ich zobowiązań finansowych.