W praktyce założenia dekretu z 29 kwietnia 1940 r. zaczęto realizować prawie dwa lata później. Zwłoka ta prawdopodobnie wynikała z niemożności efektywnego wdro­żenia tego aktu. Był to wynik zbyt słabego terytorialnego zasięgu jego oddziaływania (wydano go jeszcze w Angers). Sytuacja wojenno-polityczna uległa zmianie w 1941 r., szczególnie po zawarciu układu między Polską a ZSRR (Sikorski-Majski), dzięki któ­remu m.in. znaczna część Polaków uzyskała wolność (po tym, jak zostali wywiezieni w głąb ZSRR w pierwszych latach wojny). Spowodowało to nie tylko ewentualne roz­szerzenie terenu, na którym dekret miał obowiązywać, ale również objęcie jurysdyk­cją znacznej części polskiego społeczeństwa. Minister sprawiedliwości W. Komarnicki, w ramach realizowania zawartych w dekrecie założeń, najpierw powołał do życia(w październiku 1942 r.) referat karno-sądowy, a następnie (od grudnia 1942 r. w cią­gu roku) komisje badawcze, które organizowano w miejscach większych skupisk Po­laków (Teheran, Jerozolima z filią w Stambule, Nowy Jork). Abstrahując od skutecz­ności ich działań, należy zaznaczyć, że stanowiły one nie tylko element struktury Ministerstwa Sprawiedliwości w latach II wojny światowej, ale oddawały funkcjonal­ność wymiaru sprawiedliwości.