„szczególną łatwość pojawiania się konfiktu interesów, gdy poszczególne funkcje pełnione przez tę samą osobę popadają ze sobą w kolizję”, „szczególne wyczulenie opinii publicznej na sposób postępowania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe” oraz że „nie pozostaje to bez związku z większymi możliwościami tych osób do zyskiwania różnego rodzaju przywilejów”.

Wobec tak szerokiego zakresu konstytucyjnej zasady wolności pracy, wprowadzone ograniczenia, w szczególności zakazy dodatkowego zatrudnienia czy wykonywania dodatkowych zajęć, wynikające z faktu pełnienia funkcji publicznych stanowią uszczuplenie praw i wolności osób pełniących funkcje publiczne. Ograniczenia te zostały wprowadzone ustawą i podyktowane są interesem publicznym. Mamy zatem do czynienia z wyjątkiem, o którym stanowi art. 65 ust. 1 zdanie 2 Konstytucji. Tego rodzaju ograniczenia wolności pracy są powszechnie akceptowane i nie mogą budzić wątpliwości. Mają one na celu „przeciwdziałanie korupcji na najwyższych szczeblach władzy, zapobiegając wzajemnemu «przenikaniu się» sfery władztwa publicznego i gospodarki. (...) W konsekwencji intencją jej stworzenia było ograniczenie wykorzystywania pełnionej funkcji publicznej do osiągania prywatnych korzyści” . Zakaz ten ma zatem charakter prewencyjny. Dopuszczenie zaś możliwości prowadzenia dodatkowej działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne mogłoby podawać w wątpliwość ich osobistą bezstronność czy uczciwość przy realizowaniu powierzonych zadań, a przy tym również podważać autorytet służby publicznej, a co za tym idzie osłabiać zaufanie do struktur państwa.

W kontekście podejmowanego tematu uwzględnić należy również problematykę zakazu przynależności pewnej kategorii osób do partii politycznych oraz związków zawodowych. W orzecznictwie TK podkreśla się, że w przypadku w szczególności żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji czy członków korpusu służby cywilnej zakres wolności zrzeszania się został przypisany odpowiednio do funkcji i statusu tych osób w państwie. Ustrojodawca bezpośrednio w Konstytucji zakazuje pewnym kategoriom osób przynależności do partii politycznych oraz związków zawodowych. Należą do nich: sędziowie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych (art. 178 ust. 3), sędziowie Trybunału Konstytucyjnego (art. 195 ust. 3), Prezes Najwyższej Izby Kontroli (art. 205 ust. 3), Rzecznik Praw Obywatelskich (art. 209 ust. 3), członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (art. 214 ust. 2), Prezes Narodowego Banku Polskiego (art. 227 ust. 4). Konstytucyjnego uregulowania zakazu członkostwa w partiach politycznych – jak słusznie podkreśla TK – nie można traktować jako katalogu zamkniętego, albowiem przepisy te „odnoszą się do organów konstytucyjnych i w związku z tym ograniczeniom nadano charakter ograniczeń konstytucyjnych. Natomiast podobieństwo zadań wypełnianych przez organy tworzone w trybie ustawowym do zadań organu konstytucyjnego, stanowić może argument za obowiązywaniem zakazu członkostwa w partiach politycznych, jeżeli zakaz taki ustanawia Konstytucja w odniesieniu do osób sprawujących urząd konstytucyjny”. Uzasadnieniem wprowadzenia regulacji ograniczających wolność zrzeszania się w partie polityczne była konieczność zachowania bezstronności i neutralności politycznej określonych osób i instytucji. Adresatami ograniczeń są te kategorie osób, które odpowiadają za bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne państwa bądź są zatrudnione na wysokich stanowiskach, pełnią funkcje kierownicze albo wykonują obowiązki o poufnym charakterze. Ograniczenie wolności zrzeszania się tych osób uzasadnia, w ocenie TK, nie tylko szczególna pozycja podmiotów, w stosunku do których zastosowano ograniczenia, lecz także wyjątkowa społeczno-ustrojowa rola partii politycznych.