Lektura normy artykułu 65 Konstytucji pozwala na wysunięcie wniosku, że w ustawie zasadniczej doszło do „rozbicia” formuły prawa do pracy na dwie czę­ści: regulację dotyczącą wolności pracy oraz regulację dotyczącą państwowej polityki zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu. Wyraźne wyartykułowanie aspektu wol­nościowego prawa do pracy interpretować można jako wyraz odejścia od aksjologii poprzedniego systemu, który podkreślał iż praca jest nie tylko prawem, lecz także obowiązkiem i sprawą honoru każdego obywatela. W debacie konstytucyjnej wyra­żano bowiem obawę, że „umieszczenie prawa do pracy w konstytucji – o ile ma mieć realne znaczenie – musi prowadzić do poddania rozwoju gospodarczego kontroli ze strony państwa i do reglamentacji pracy, a tym samym do ograniczenia prawa własno­ści i wolności jednostki”.

W literaturze zwraca się uwagę, że wolność pracy dotyczy trzech powiązanych ze sobą funkcjonalnie praw: prawa do wyboru i wykonywania zawodu, prawa do wyboru miejsca pracy oraz prawa do ochrony przed pracą przymusową. Andrzej Patulski dodaje, że wolność pracy oznacza również brak ograniczeń, polegających na unie­możliwieniu podmiotom prawnym wykonywania określonego zawodu czy zatrudnie­nia, bez przymuszania ich jednocześnie do robienia czegoś innego. W kontekście poczynionych na początku uwag dotyczących globalnych zjawisk we współczesnym świecie pracy, szczególnego znaczenia nabiera jednak problematyka prawa do pracy w aspekcie pozytywnym, nakładająca na państwo obowiązek prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego, produktywnego zatrudnienia. W tym miejscu należy jeszcze raz wyraźnie podkreślić, że pozytywny aspekt prawa do pracy nie oznacza przyznania jednostce jakichkolwiek roszczeń o dostarczenie pracy, wiąże się zaś z obowiązkiem prowadzenia przez państwo działań na rynku pracy, zmierzających do minimalizowa­nia zjawiska bezrobocia.

4. Polityka zatrudnienia w Konstytucji de lege lata i de lege ferenda

Polityka zatrudnienia (rynku pracy) obejmuje ogół działań i środków podejmowa­nych przez władze publiczne służących oddziaływaniu na rynek pracy w celu zrów­noważenia podaży i popytu na pracę, ochrony bezrobotnych oraz zmniejszenia bez­robocia jako zjawiska generującego negatywne zjawiska gospodarcze i społeczne. Polityka rynku pracy realizowana jest przez system instytucjonalny, na który składają się władze i instytucje publiczne, agendy rządowe oraz instytucjonalni partnerzy ryn­ku pracy, jak publiczne i pozapubliczne służby zatrudnienia, instytucje edukacyjne i szkoleniowe, organizacje pozarządowe oraz partnerzy społeczni – związki zawodo­we i organizacje pracodawców.