I. Uwagi wstępne i założenia badawcze

Obowiązywanie w krajowym porządku prawnym i praktyka stosowania przepisów dotyczących procedur notyfikacyjnych^[1] odkryły nowe obszary badawcze, które dotychczas nie były przedmiotem szczególnego zainteresowania nauki prawa konstytucyjnego. Jak w soczewce skupiły się tu zagadnienia procesu ustawodawczego, stosowania ustawy przez sądy, rozdziału jurysdykcji krajowego sądu konstytucyjnego od jurysdykcji sądów unijnych oraz kontroli konstytucyjności prawa. Trzeba przy tym odnotować, że tytułowa problematyka ma wymiar nie tylko teoretyczny, co można byłoby ostatecznie sprowadzić do ustaleń projektujących i konstruowania rozwiązań modelowych, ale wykazuje liczne realne implikacje dla funkcjonowania państwa, które muszą być rozstrzygane w aktualnym stanie konstytucyjnym.

Podejście organów władzy publicznej do procedur notyfikacyjnych oraz związane z tym skutki prawne niekiedy mogą wręcz warunkować korzystanie z konstytucyjnych praw podmiotowych czy uprawnień wynikających z prawa unijnego. Dlatego notyfikacji nie sposób ograniczyć tylko do kwestii instytucjonalnych bądź ustrojowych, które ogniskują się przede wszystkim wokół organizacji procedur legislacyjnych. Nie mniej istotne są w tym wypadku gwarancyjne aspekty obowiązku notyfikacyjnego, w szczególności będąca jego przejawem ochrona praw i wolności jednostki za pomocą zarówno unijnych, jak i krajowych środków prawnych. Adekwatność i efektywność tych środków może być przedmiotem analizy prawnej per se.

Rozbudowany i wielowątkowy charakter unijnych procedur notyfikacyjnych, ich znaczenie dla wykonywania zobowiązań państwa członkowskiego oraz liczne odniesienia do praw podstawowych (głównie o charakterze ekonomicznym), które są tłem każdej konkretnej notyfikacji aktu normatywnego, uzasadniają podjęcie tego tematu badawczego z perspektywy dogmatyki prawa konstytucyjnego, a zwłaszcza obowiązującego w Polsce modelu kontroli konstytucyjności prawa. Choć procedury notyfikacyjne bezsprzecznie przynależą do prawa unijnego, w nim mają podstawy swego obowiązywania, a ich funkcja oraz skutki są zorientowane na osiągnięcie celów istotnych dla tego właśnie prawa, to jednak oddziałują także na krajowy system prawodawczy, co w naturalny sposób, niejako samoczynnie, aktualizuje problematykę potencjalnych kompetencji sądu konstytucyjnego do oceny legalności aktów normatywnych uchwalonych bez zachowania rygorów notyfikacyjnych. Dostrzeżenie problematyki notyfikacyjnej w orzecznictwie sądu konstytucyjnego, a być może przydanie jej nawet ważącej rangi w toku rozstrzygania o hierarchicznej zgodności przepisów, otwiera zatem kolejny obszar bezpośredniej interakcji Trybunału Konstytucyjnego i sądów unijnych, w tym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej^[2] [dalej: TSUE]. Ewentualne sytuacje kolizyjne dotyczące kwestii jurysdykcyjnych oraz sądowego stosowania prawa w tzw. sprawach unijnych mają podobną naturę prawną do zagadnień „na styku” prawa unijnego i konstytucji, które były już przedmiotem rozważań polskiego sądu konstytucyjnego^[3]. W tym sensie kontrola konstytucyjności procedur notyfikacyjnych wpisuje się w szerszą problematykę stanowiska Trybunału wobec prawa Unii Europejskiej. Dotyka również swego rodzaju napięcia między funkcją krajowego organu stojącego na straży nadrzędnej mocy prawnej konstytucji i urzeczywistniania zawartych w niej norm prawnych a funkcją organów mających gwarantować efektywność i przestrzeganie prawa unijnego.