Foto: Wikipedia.org

W dniu 10 stycznia 2013 roku Prokurator Generalny, działając na podstawie art. 60 § 2 ustawy z dnia 23 listopada 2002 roku o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052 z późn. zm.), skierował do Sądu Najwyższego wniosek o rozstrzygnięcie przez skład siedmiu sędziów zagadnienia prawnego wywołującego rozbieżności w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych co do wykładni art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora oraz postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, dalej: ustawa o skardze (Dz. U. z 2004 roku, Nr 179, poz. 1843 z późn. zm).

Przedmiotem jego wniosku było udzielenie odpowiedzi na pytanie:

„Czy sąd oceniając naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki powinien badać tok całego postępowania sądowego, czy też rozpatrując skargę strony w powyższym zakresie, może ograniczyć ocenę naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, tylko do etapu postępowania w którym strona złożyła skargę?”.

Zagadnienie, przedstawione do rozstrzygnięcia składowi powiększonemu Sądu Najwyższego, zostało sformułowane przez Prokuratora Generalnego z uwagi na fakt, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak również sądów powszechnych rozpoznających skargi stron na przewlekłość postępowania sądowego i postępowania przygotowawczego istnieje rozbieżność co do wykładni pojawiającego się w art. 5 ust. 1 ustawy o skardze sformułowania „w toku postępowania w sprawie”.

W dniu 28 marca 2013 roku, powiększony, siedmioosobowy skład Sądu Najwyższego – Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, w sprawie III SPZP 1/13, udzielił odpowiedzi na pytanie prawne zadane przez Prokuratora Generalnego podejmując uchwałę, w której stwierdził, że sąd rozpoznając skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, powinien brać pod uwagę przebieg postępowania sądowego od momentu jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego na jakim etapie postępowania została wniesiona skarga.

W ustnych motywach rozstrzygnięcia Sąd Najwyższy stwierdził, że podjęta uchwała stanowi odejście do dominującej dotychczas wykładni art. 5 ust. 1 ustawy o skardze, w brzmieniu: ,,Skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie.” w szczególności sformułowania ,,w toku postępowania w sprawie”. W orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych przyjmowany był bowiem dotychczas pogląd, iż tak sformułowany przepis ustawy uprawnia sąd do badania jedynie tego etapu postępowania, w toku którego wpłynęła skarga na przewlekłość. Z tego powodu sąd nie jest uprawniony do kontroli wcześniejszych etapów postępowania sądowego, które zostało zakończone w wyniku wydania merytorycznego orzeczenia kończącego postępowanie w danej instancji (por. postanowienia SN z dnia 18 lutego 2005 roku sygn. III SPP 19/05, Lex nr 154244; z dnia 19 stycznia 2006 roku sygn. III SPP 162/05, Lex nr 439157, z dnia 8 lipca 2005 roku sygn. III SPP 120/05, Lex nr 174302 oraz z dnia 19 stycznia 2006 roku, sygn. III SPP 162/05, Lex nr 439157).