6 grudnia 2012 roku odbyło się pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o dochodach JST, pod którym podpisało się już ponad 287 tysięcy osób. Projekt przedstawiał Andrzej Porawski, Pełnomocnik Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej, Dyrektor Biura Związku Miast Polskich.

Projekt zakłada przesunięcie części pieniędzy z budżetu centralnego do budżetów samorządowych poprzez zwiększenie udziału gmin w podatku PIT z 39,34% do 48,78%, powiatów - z 10,25% do 13,03%, a województw - z 1,60% do 2,3%. Wprowadza też nową, ekologiczną subwencję ogólną dla gmin, na terenie których występują prawnie chronione obiekty lub obszary o szczególnych walorach przyrodniczych, co ogranicza lokalne możliwości rozwojowe. Zmiany te zapewniłyby częściowe zrekompensowanie JST ubytków, obliczonych na około 8 mld rocznie. Celem projektu jest też przywrócenie zasady rekompensowania ubytków w dochodach własnych JST będących skutkiem zmian w ustawie. Pełnomocnik przedstawił projekt wraz z uzasadnieniem, metodę liczenia skutków finansowych oraz powody, które skłoniły samorządowców do przygotowania go.

Pokazał on też posłom prezentację, równolegle wyświetlaną na ekranie, która zawierała wszystkie najważniejsze kwestie.

Decyzja Sejmu

Wszystkie kluby parlamentarne opowiedziały się za skierowaniem projektu do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Dodatkowo Tomasz Makowski, poseł Ruchu Palikota zgłosił wniosek, by projektem zajęła się również Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Sejm na swoim posiedzeniu 7 grudnia odrzucił ten wniosek większością 399 głosów.

Godzinna runda pytań

Po wystąpieniach przedstawicieli klubów parlamentarnych był czas na zadawanie przez posłów pytań pełnomocnikowi. Znakomitą większość pytań zadali przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, jednak kierowali je przeważnie pod adresem rządu, a zwłaszcza obecnego na sali obrad wiceministra finansów, Macieja Grabowskiego. Pytali m.in. o to, kiedy rząd przygotuje opinię w sprawie projektu omawianej ustawy; co zamierza zrobić, by pomóc samorządom w tak trudnej sytuacji finansowej – czy ma propozycję uczciwego uzupełnienia dochodów JST? Andrzeja Porawskiego, Pełnomocnika Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pytali, czy jest prawdą, że za 2-3 lata 30 do 50% JST zbankrutuje i rząd będzie musiał je oddłużyć? Jaka będzie sytuacja samorządu w przyszłym roku, jeśli rząd nie podejmie działań? Czy nie nadszedł czas na nową ustawę o dochodach JST? Posłanka Elżbieta Witek z PiS pytała też o ocenę współpracy między rządem a samorządem terytorialnym, skoro przedstawiciele ministra finansów twierdzą, że ich projekty są  pozytywnie opiniowane przez stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.