Projektowane w Ministerstwie Sprawiedliwości rozwiązania zmierzać będą do modyfikacji bądź usunięcia przepisów karnych zawartych w znacznej liczbie ustaw. Podkreślić należy, że do zniesienia przepisów dojdzie wyłącznie wtedy, gdy określone regulacje okażą się zbędne dla ochrony prawidłowego obrotu gospodarczego oraz w sytuacjach, gdy te same znamiona zawierać będą przestępstwa kryminalizowane już na gruncie kodeksu karnego. Dana regulacja karna usuwana będzie również wtedy, gdy wystarczające okaże się w danej sytuacji obowiązywanie sankcji administracyjnej.

W efekcie, jeśli projekt wspomnianej ustawy zaakceptuje parlament, zrealizowany zostanie postulat wielu przedstawicieli środowisk, w tym biznesowych i prawniczych, odnośnie przeniesienia niektórych czynów zabronionych z płaszczyzny prawnokarnej na płaszczyznę deliktu administracyjnego. Należy zaznaczyć, że takie rozwiązanie znacznie ułatwi ściganie sprawców, a tym samym wpłynie korzystnie na nieuchronność kary za popełniony czyn. Warto w tym miejscu zauważyć, że to organy administracji zajmujące się określoną dziedziną życia gospodarczego mają większą od organów wymiaru sprawiedliwości wiedzę odnośnie specyfiki tej aktywności. Dzięki temu są niekiedy w stanie podjąć dokładniejsze ustalenia faktyczne.

Powyższe działania nie wykluczają rzecz jasna, że w uzasadnionych przypadkach konieczne będzie rozszerzenie znamion przestępstw zawartych w regulacjach kodeksowych, a nawet dodanie do tych regulacji nowych przepisów. Dzięki temu wzrosną szanse na stworzenie spójnego systemu prawa karnego, stanowiącego rzeczywistą ochronę dla obrotu gospodarczego.

Uporządkowanie przepisów karnych regulujących stosunki gospodarcze w Polsce ma służyć przedsiębiorcom, chroniąc ich prawa i ułatwiając rozwój. Należy jednak podkreślić, co szczególnie istotne w perspektywie ostatnich wydarzeń związanych z działalnością instytucji parabankowych, że wszelkie zmiany projektowane będą z zagwarantowaniem ochrony interesów obywateli oraz bezpieczeństwa ich środków finansowych.

Karanie pod rozwagę

Przykładowe regulacje, których zmianę bądź zniesienie przewidują autorzy projektu ograniczenia przepisów karnych regulujących sferę obrotu gospodarczego:
– Art. 296 § 5 k.k. (dobrowolne naprawienie w całości, przed wszczęciem postępowania karnego, znacznej szkody majątkowej wyrządzonej na rzecz podmiotu gospodarczego przez jego reprezentanta) – dotychczasowa treść przepisu odnosiła się jedynie do skutku w postaci wyrządzenia szkody, w wyniku rozważanej zmiany instytucja czynnego żalu obejmowałby także regulację z art. § 1a tego przepisu, dotyczącą sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa wyrządzenia szkody.
– Art. 590 k.s.h. (czyn umożliwienia bezprawnego głosowania na walnym zgromadzeniu spółki lub bezprawnego wykonywania praw mniejszości) – rozważana zmiana treści tego przepisu w celu likwidacji nadmiaru regulacji karnoprawnej, gdyż prawie wszystkie zawarte w przepisie możliwe stany faktyczne objęte są już regulacjami artykułów 271, 273 lub 275 k.k.
– Art. 587 § 2 k.s.h. (nieumyślne wskazanie nieprawdziwych danych spółki zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku) – rozważane usunięcie przepisu, gdyż szkodliwość omawianego czynu nie jest aż tak wysoka, by potrzebna była sankcja karna; obecna treść przepisu wzbudza jedynie obawy przed prowadzeniem działalności gospodarczej, nie przynosząc realnych korzyści społeczeństwu.
– Art. 24 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (kopiowanie produktów i wprowadzanie ich do o obrotu jako oryginalnych) – rozważana zmiana obecnej treści tego przepisu, która w efekcie przerzuca na pokrzywdzonego przedsiębiorcę konieczność zidentyfikowania skopiowanych produktów i obliczenia szkód wynikających z samego tylko faktu ich wyprodukowania; realnie obowiązek taki nie jest możliwy do wykonania, przez co wartość karnoprawnej ochrony przedsiębiorcy jest nikła.
– Art. 46 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (udaremnienie lub utrudnienie przeprowadzenia czynności w postępowaniu kontrolnym, administracyjnym lub wyjaśniającym) – proponowana zmiana przestępstwa w delikt administracyjny, gdyż karanie takich czynów jest bardziej skuteczne w drodze postępowania administracyjnego.