Wobec braku analogicznej regulacji co do referendum tzw. tematycznego (dotyczącego spraw istotnych dla lokalnej społeczności, tj. odbywającego się w trybie art. 2 ust. 1, pkt. 2 – 3 ustawy o referendum lokalnym) należy domniemywać, że działanie będące konsekwencją wyrażonej przez mieszkańców opinii w danej sprawie (w przypadku jej wiążącego charakteru) leży po stronie lokalnego organu uchwałodawczego, w tym wypadku Rady Miasta. To ona powinna teraz opracować i poddać głosowaniu w swoim gronie odpowiedniej treści uchwały. Inną sprawą jest naturalnie, czy w trakcie debaty w radzie wszystkie wsparte przez mieszkańców postulaty działań zostaną przegłosowane. W razie ich nie uwzględnienia radni narażają się z pewnością na możliwość pociągnięcia ich do odpowiedzialności politycznej w trakcie najbliższych wyborów (a prawo przewiduje też możliwość zorganizowania referendum odwoławczego dotyczącego samych radnych).

Demokracja bezpośrednia a sprawowanie władzy lokalnej i jej kontrola

W taki sposób usytuowana systemowo instytucja referendum lokalnego jest podstawowym przejawem realizacji zasady ustrojowej naszego państwa za głównego suwerena, tj. podmiot sprawujący władzę, uznającej wszystkich członków wspólnoty politycznej (narodu – nie ma tu miejsca na rozważania, czemu w ustawie zasadniczej zapisano go wielką literą). Zostało to wyrażone choćby w art. 4 Konstytucji RP (ust. 1: Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu; ust. 2: Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio). Zasada te odnosi się także do sprawowania władzy lokalnej, na poszczególnych szczeblach samorządu. Stąd treść art. 16 ust. 1 Konstytucji RP mówi o tym, że ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową (powtórzona w art. 1 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, Dz.U. 1990 Nr 16 poz. 95) oraz wspomniany już art. 170 Konstytucji RP, stwarzający podstawy prawne wykorzystania w polityce lokalnej narzędzi demokracji bezpośredniej.