Co z tajemnicą adwokacką i tajemnicą spowiedzi?

Bardzo poważna konkluzja Trybunału Konstytucyjnego dotyczyła możliwości wykorzystywania przez służby państwowe informacji objętych tzw. zakazami dowodowymi. Zakazy dowodowe dotyczą ewentualności wykorzystania w postępowaniu karnym wiadomości chronionych tajemnicą zawodową. Do najważniejszych takich danych chronionych należą: tajemnica adwokacka, dziennikarska, lekarska i tajemnica spowiedzi.

O zakazie wykorzystywania takich chronionych informacji stanowią art. 178 i 180 kodeksu postępowania karnego. Przepisy te zakazują przesłuchiwania jako świadków adwokatów, którzy dysponują wiedzą przekazaną im przez klientów, i duchownych o tym, czego dowiedzieli się na spowiedzi. Trochę mniej „szczelne” są tajemnice notarialne, lekarskie, dziennikarskie czy radcowskie. Od osób tych zawodów można zażądać ujawnienia tajemnicy, ale tylko wtedy, kiedy postępowanie dotyczy któregoś z najpoważniejszych przestępstw (wymienionych w art. 240 kodeksu karnego), np. zamachu stanu, szpiegostwa, terroryzmu, zabójstwa czy piractwa.

Znaczenie tych przepisów nie budzi wątpliwości. Natomiast przez środowiska prawnicze podnoszone były pytania, czy jeżeli w trakcie kontroli operacyjnej, np. podsłuchu, służba państwowa uzyska informacje pochodzące z rozmowy adwokata z klientem, albo ze spowiedzi, to czy i jak można je wykorzystać w postępowaniu karnym lub w innym celu.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził wówczas jasno, że jeżeli nie zostaną wprowadzone gwarancje „niezwłocznego, komisyjnego i protokolarnego zniszczenia materiałów zawierających informacje objęte zakazami dowodowymi, co do których sąd nie uchylił tajemnicy zawodowej bądź uchylenie było niedopuszczalne”, to wszystkie przepisy zezwalające na kontrolę operacyjną są niezgodne z konstytucją. I jako takie powinny przestać być stosowane nie później niż półtora roku od ogłoszenia wyroku.

Jednak projekt ustawy posłów PiS nie przewiduje jednoznacznego przepisu nakazującego zniszczenie materiałów, a jedynie procedurę ewentualnego dopuszczenia pochodzących z nich informacji. Nie ma w nim innego traktowania tajemnicy spowiedzi i adwokackiej niż lekarskiej i dziennikarskiej, pomimo że kodeks postępowania karnego rozróżnia je bardzo wyraźnie. I zabrania przesłuchiwania adwokatów i duchownych bez względu na okoliczności.