W latach 30. zasadniczo funkcjonowały w polskiej myśli politycznej trzy odrębne wizje miejsca Polski w stosunkach międzynarodowych. Pierwsza z nich to idea „równowagi” między Niemcami a Rosją, pojmowana jako zbrojna neutralność Polski między tymi dwoma ościennymi mocarstwami. Druga z tych koncepcji wiąże się z profrancuską orientacją środowisk, które w roku 1937 powołały do życia „Front Morges”, czyli obóz polityczny będący w jakiejś mierze zaczątkiem chrześcijańskiej demokracji na modłę polską. Jej przedstawiciele wierzyli w sojusz z Francją. Żywili obawy, że wskutek takich czy innych błędów Polska może zostać odizolowana od mocarstw zachodnich. Wizja trzecia – w tym szkicu interesująca nas najbardziej – to koncepcje polskiej polityki zagranicznej głoszone przez konserwatystów. Jednym z rzeczników ich idei polsko-niemieckiej Arbeitsgemeinschaft był Bocheński. Omówimy te trzy wizje po kolei – zawsze krytycznie.

Oczywiście o polskiej dyplomacji i dylematach polityki zagranicznej doby międzywojennej pisano już tak wiele, iż absolutnie nie można oczekiwać, aby o tych sprawach historyk mógł powiedzieć dzisiaj coś całkiem nowego. Jeżeli chcemy jednak zrozumieć myśl polityczną Bocheńskiego, to niezbędne jest spojrzenie na kontekst intelektualny, w jakim koncepcje te się kształtowały.

1. „Polityka równowagi” w ujęciu Józefa Becka

W roku 1937, czyli w dwa lata po śmierci Marszałka Piłsudskiego, położenie międzynarodowe Polski uległo wydatnemu pogorszeniu, chociaż rząd polski nie uczynił na arenie międzynarodowej niczego, co zasługiwałoby na miano błędu powodującego to pogorszenie. Zasadniczo wzrosła potęga III Rzeszy, w burzeniu systemu wersalskiego nienapotykającej na żaden skuteczny opór. Sowiecka Rosja prowadziła swoją dwuznaczną politykę. Mocarstwa zachodnie wkroczyły na drogę programowej „polityki ustępstw” (appaeasement policy). System sojuszów wschodnich Francji doznał bankructwa. „Zbałkanizowana” Europa Środkowo-Wschodnia traciła niezależność na rzecz ekspansywnych Niemiec, które najpierw gospodarczo, a następnie politycznie zdobywały wpływy i dominację, zaś w listopadzie 1937 r. zapragnęły „wolnej ręki” w tym regionie.