Przy czym mamy do czynienia ze szczególnym zjawiskiem; z jednej strony nadmiernej płynności finansowej, z drugiej zaś obostrzone zasady Bazylei III nałożone na systemy działania banków komercyjnych – po wielkim kryzysie finansowym – sprawiają, że znaczna część strumieni pieniądza przepływa poza systemem bankowym, poprzez “shadow banking system” – do “szarej strefy” bankowej. Shadow banking system są to instytucje pośrednictwa finansowego i oferowane przez nie instrumenty finansowe nie objęte żadnym nadzorem, kontrolą i zabezpieczeniem ze strony państw i banków centralnych. Mamy do czynienia z “pobocznym krwiobiegiem pieniężnym” kierującym nadwyżkę gotówki na spekulacyjne rynki krótkookresowych papierów wartościowych i nieruchomości. Wszystko to sprawia, że podgorączkowy stan kryzysowy utrzymuje się prawie we wszystkich rozwiniętych gospodarkach świata.     

Niskie stopy zwrotu z inwestycji – niższe niż z bieżących operacji finansowych – pogłębiają niepewną sytuację gospodarczą, poprzez ucieczkę od inwestowania. Rada Dyrektorów IMF podkreśla, że w kraje [rządy] mające określone potrzeby rozwoju infrastruktury powinny podjąć wysiłek prowadzenia inwestycji publicznych, które przyczynią się do wzrostu globalnego popytu i tym samym wzrostu produkcji[9]. Można zasadnie powiedzieć, że to, co przez wieki było celem działalności prywatnych przedsiębiorców –zysk w celu inwestowania – przerzuca się dzisiaj na państwo, czyli na wszystkich podatników w celu utrzymania co najmniej stabilnej dynamiki wzrostu gospodarczego.  

4. Pełzający kryzys

Przywołując zmarłego poetę Janusza Szpotańskiego staram się pokazać jak to sami kapitaliści „podgryzali korzonki naszego systemu”[10]. Świadectwo tego znajdujemy w książce Rajana - obecny prezes banku centralnego Indii - który już w 2005 roku napisał książkę „Save Capitalism from Capitalists”, gdzie przewidywał kryzys finansowy amerykańskiej gospodarki w 2007 roku.

Za cenę bilionowego „poluzowania” polityki monetarnej Stanów Zjednoczonych i wpompowania owych bilionów dolarów w amerykański system bankowy, od 2010 roku każdy kolejny rok był ogłaszany jako stan „recovery” odbudowy gospodarki amerykańskiej. Każdego też roku czynione ex post korekty rachunku dynamiki PKB, które obniżały poprzednio ogłaszane sukcesy. 

Ani raporty Międzynarodowego Funduszu Walutowego [IMF] w Waszyngtonie, ani tym bardziej raporty Banku Międzynarodowych Porozumień [BIS] z Bazylei – nie potwierdzają amerykańskiego optymizmu. Co prawda wspólnym wysiłkiem władz finansowych Waszyngtonu i Bazylei, przy użyciu dość ostrych środków (antybiotyku) udało się zatrzymać „ostry stan chorobowy”, to nadal jesteśmy w stanie podgorączkowym – który zaleczamy paliatywnie za pomocą środków przeciwbólowych. Znaczna część ekonomistów zwraca uwagę, że ciągle stoimy przed groźbą remisji choroby.