Jednym z najbardziej interesujących spostrzeżeń w Brugii było zdanie, że dla młodego pokolenia transparentność jest wartością nadrzędną i priorytetową, dlatego też zmiana procedury to tylko kwestia czasu. Nie będzie to możliwe bez wzmocnienia roli Panelu Eksperckiego, większej otwartości działań ZPRE, a także zmian na etapie tworzenia list kandydatów, czemu poświęcony będzie kolejny artykuł. Podsumowując należy rozważyć następujące postulaty dotyczące etapu wyboru sędziów przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy:

- Panel Ekspercki powinien przekazywać swoją ocenę (wraz z uzasadnieniem) kandydatów na sędziów nie tylko rządowi kraju, który pracuje nad daną listą, ale wszystkim 47 krajom członkowskim oraz samemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu, jako organowi dokonującego ostatecznego wyboru; zważyć bowiem trzeba, że wybrany sędzia będzie podejmował rozstrzygnięcia wpływające na wszystkie kraje członkowskie;

(1) ocena listy kandydatów przez Panel Ekspercki powinna być obowiązkowa;

(2) ocena panelu powinna odnosić się do wspólnych dla wszystkich obiektywnych i możliwie skonkretyzowanych kryteriów;

(3) sprawozdania z rozmów przeprowadzanych przez Podkomisję ZPRE do spraw wyboru sędziów do ETPC powinny być jawne;

(4) Podkomisja ZPRE do spraw wyboru sędziów do ETPC powinna przygotowywać publicznie dostępne raporty ze swojej działalności.

Przypisy:

[1] Wybór europejskich sędziów: krytyczna ocena procedury wyboru sędziów do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
[2] „Konwencja jest żywym instrumentem, który należy interpretować z uwzględnieniem okoliczności dnia codziennego”, wyrok Tyrer przeciwko Zjednoczonemu Królestwu z 25 kwietnia 1978 r., skarga nr 5856/72, pkt. 93.
[3] Protokół nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności zmieniający system kontroli Konwencji z 13 maja 2004 r.
[4] Dokument z 27 października 2011 r., AS/Jur/Inf (2011)02 rev 4.
[5] Rezolucja Zgromadzenia Parlamentarnego 1646(2009).
[6] Oczywiście przewidziane są „specjalne okoliczności” wyłączające ten obowiązek (punkt 6.3. Rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego 1841/2011), jak to było w przypadku wyboru sędziego z Belgii w 2012 r., gdy zgłoszona została lista składająca się z trzech mężczyzn.
[7] Rezolucja Zgromadzenia Parlamentarnego 1082(1996).
[8] Advisory Panel of Experts on Candidates for Election as Judge to the European Court of Human Rights. “The system will fail if judges do not have the necessary experience and authority”, Letter from Mr Jean-Paul Costa, President of the European Court of Human Rights, addressed to member states’ Permanent
[9] Representatives (Ambassadors) on 9 June 2010, http://assembly.coe.int/ASP/XRef/X2H-DW-XSL.asp?fileid=12764&lang=en.
[10] SSN Katarzyna Gonera jest jedną z obecnych członkiń Panelu.
[11] W 2012 r. pomimo negatywnej opinii Panelu Ales Pejchal (z Czech) został wybrany na sędziego Trybunału.
[12] W czerwcu 2013 trwała procedura wyboru nowych sędziów z Islandii, Litwy i Słowacji. Islandia na etapie przedstawienia listy kandydatów ZPRE miała już pozytywną opinię Panelu, procedura w sprawie listy litewskiej jeszcze trwała, a Słowacja w ogóle do Panelu się nie zwróciła.
[13] Więcej np. Norbert Paul Engel, “More Transparency and Governmental Loyalty for Maintaining Professional Quality in the Election of Judgest of the European Court of Human Rights”, Human Rights Law Journal, vol. 32, no. 7-12.
[14] W 2008 Bułgarski Minister Sprawiedliwości przedstawił jako kandydatkę na sędziego ETPC swoją żonę.
*Autorka jest analitykiem w INPRIS (INPRIS – Instytut Prawa i Społeczeństwa, prawniczy think tank)