(1) Opinia nr 833/2015 przyjęta na 106 sesji plenarnej, Wenecja 11-12 marca 2016 r.; dostęp 11 marca 2016 r.
(2) W tytule punktu IV opinii znalazł się błąd literowy (niewłaściwy rok) w powołanej sygnaturze, sygnatura w treści jest podana prawidłowo.
(3) Komisja jako przykład powołała hipotetyczną ustawę o treści „znosi się kontrolę konstytucyjności” i opatrzenie jej klauzulą natychmiastowego wejścia w życie.
(4) Komisja podkreśla przy tym, że zarzewiem konfliktu w zakresie określenia składu osobowego TK była decyzja Sejmu VII kadencji o wyborze sędziów na wszystkie 5 miejsc, których wakaty powstały w 2015 r.
(5) Pismo z dnia 23 grudnia 2015 r. oraz pismo uzupełniające z 31 grudnia 2015 r., zob. też informacje dostępne na stronie www.venice.coe.int/; dostęp z 11 marca 2016 r.
(6) Zob. www.msz.gov.pl-; dostęp 11 marca 2016 r.
(7) Porozumienia częściowe Rady Europy są szczególną formą pogłębionej współpracy w ramach RE. Formuła ta umożliwia realizowanie wybranych form pogłębionej współpracy zarówno w gronie zainteresowanych członków RE, jak i – w niektórych przypadkach – także z udziałem państwa spoza tego grona. Współpraca taka prowadzona jest na podstawie odrębnego budżetu i programu działania.
(8) Zob. J. Jowell, „The Venice Commission: Disseminating Democracy Through Law”, „Public Law” 2001, s. 675 (dostęp 5 marca 2016 r.).
(9) Sam proces powstania Komisji wymagał również formalnych decyzji organów Rady Europy; zob. szerzej R. Dürr, The „Venice Commission”, [w:] „Council of Europe”, ed. T. Kleinsorge, ([w:] „International Encylopaedia of International Laws. Intergovernmental Organizations”, ed. J. Wouters), Alphen aan den Rijn 2010, s. 153-154. (dostęp 11 marca 2016 r.).
(10) Zob. www.venice.coe.int; dostęp 5 marca 2016 r.
(11) Zob. R. Dürr, „The Venice Commission”, [w:] „Council of Europe”, ed. T. Kleinsorge, ([w:] „International Encylopaedia of International Laws. Intergovernmental Organizations”, ed. J. Wouters), Alphen aan den Rijn 2010, s. 157. (dostęp 11 marca 2016 r.).
(12) Bardzo często zdarza się, że członkostwo w Komisji Weneckiej poprzedza późniejsze zgłoszenie przez państwo danej kandydatury jako sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, lub też – rzadziej – Trybunału Sprawiedliwości UE, zob. L. Bode-Kirchhoff, „Why the Road from Luxembourg to Strasbourg leads through Venice: a Venice Commission as a link between the EU and the ECHR”, [w:] „Human Rights Law in Europe. The Influence, Overlaps and Contradictions of the EU and the ECHR”, eds. K. Dzehtsiarou, T. Konstadinides, T. Lock, N. O’Meara, London and New York 2014, s. 58 i n.
(13) Zgodnie ze statutem Komisji za obsługę organizacyjną odpowiada Sekretariat Generalny Rady Europy. W jego strukturze administracyjnej powołany został sekretariat Komisji, który ma siedzibę w Strasburgu.
(14) Zob. J. Raue, „Der Europarat als Verfassungsgestalter seiner neuen Mitgliedsstaaten: vom Beobachter zum Reformer in Osteuropa”, Zürich 2005, s. 48.
(15) [Za:] www.strasburgre.msz.gov.pl; dostęp 11 marca 2016 r.
(16) Należy przy tym podkreślić, że ETPCz przywiązuje duże znaczenie do tez zawartych w przedkładanych przez Komisję opiniach amicus curiae i często wprost powołuje je w swoich orzeczeniach (tak np. w jednej z pierwszych spraw, w których Komisja przedłożyła swoją opinię: „Bijelić przeciwko Czarnogórze i Serbii”, sygn. 11890/05). Zob. L. Bode-Kirchhoff, „Why the Road from Luxembourg to Strasbourg leads through Venice: a Venice Commission as a link between the EU and the ECHR”, [w:] „Human Rights Law in Europe. The Influence, Overlaps and Contradictions of the EU and the ECHR”, eds. K. Dzehtsiarou, T. Konstadinides, T. Lock, N. O’Meara, London and New York 2014, s. 59 i n.
(17) O znaczeniu soft law w prawie międzynarodowym zob. np. A. Boyle, „Soft law in international law-making”, [w:] „International Law”, ed. M. Evans, Oxford 2014, s. 118 i n. Zob. też C.Mik, „Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki”, tom I, Warszawa 2000, s. 522 oraz A. Peters, „Soft law as a new mode of governance”, [w:] „The Dynamics of Change in EU Governance”, eds. U. Diedrichs, W. Reiners, W. Wessels, Northampton 2011, s. 21.
(18) A. Bator, „Normy wtórnego prawa europejskiego z perspektywy teorii prawa”, [w:] „Teoria prawa europejskiego”, red. J. Kaczor, („Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 2760) Wrocław 2005, s. 41.
(19) Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 marca 2014 r.; COM(2014) 158 final; dostęp 11 marca 2016 r.
(20) Tamże, s. 2.
(21) Tamże.
(22) Tamże, s. 10.
(23) Tamże, s. 3.