Spojrzenie na całość tych propozycji budzi refleksję – czemu mają służyć te zmiany? Wydaje się, że wyłącznie względom propagandowym wynikającym z zapowiedzi politycznych o potrzebie likwidacji prokuratury wojskowej. Jest bowiem oczywiste – i przyznają to nawet twórcy projektu – że prokuratorzy wojskowi muszą istnieć. […]

Zaniepokojenie budzi również prawidłowość proponowanych zmian dotyczących prokuratorów pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Dotyczy to ich poprawności legislacyjnej, zgodności z ogólnymi zasadami ustawy o prokuraturze oraz, co najbardziej istotne, zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Zasadnicze wątpliwości budzi mechanizm „przywracania” prokuratorów IPN do struktur w prokuraturze powszechnej. Zasady jego odbiegają nawet od rozwiązań przewidzianych wobec prokuratorów przekształcanych (bo trudno tu mówić o rzeczywistym „znoszeniu”) wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury. W projekcie nie wskazano w sposób dostateczny kryteriów (zasad), które mają być uwzględniane przy corocznym określaniu  przez Prokuratora Generalnego  w porozumieniu z Prezesem IPN liczby prokuratorów Głównej Komisji i oddziałowych komisji. Projekt zakłada w gruncie rzeczy przywrócenie obowiązującego uprzednio przepisu art. 47a ust. 4a ustawy o IPN, wprowadzonego do niej przez art. 39 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. Nr 63 poz. 425 z późn. zm.). Przepis ten, powszechnie krytykowany jako sprzeczny z podstawowymi zasadami konstytucyjnymi, został uchylony ustawą z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 178 poz. 1375).

W zakresie przepisów dotyczących niezależności prokuratora, pod hasłem „dookreślenia instrumentów władczych prokuratora przełożonego w stosunku do prokuratora prowadzącego postępowania” projekt faktycznie zmierza do ograniczenia niezależności tego prokuratora. Najbardziej jaskrawym tego przejawem jest rozszerzenie uprawnienia do uchylenia lub zmiany rozstrzygnięć prokuratora podległego również przez prokuratora nadrzędnego. Jest charakterystyczne, że projekt uchyla dotychczasowy zapis art. 10 ust. 2, zgodnie z którym zarządzenia, wytyczne i polecenia Prokuratora Generalnego nie mogą dotyczyć treści czynności procesowych. Zamiast tego wyposaża się Prokuratora Generalnego w instrument uchylania lub zmiany decyzji prokuratora podległego (a więc w praktyce każdego prokuratora), co skutkuje przejęciem sprawy do dalszego prowadzenia przez wyznaczonego prokuratora Prokuratury Generalnej. Konsekwencją tego może być na przykład prowadzenie postępowań przygotowawczych na szczeblu Prokuratury Generalnej, czemu należy się z całą stanowczością przeciwstawić. Tego rodzaju praktyka byłaby powrotem do rozwiązań sprzed roku 1989, słusznie wyeliminowanych w ostatnim dwudziestoleciu. Proponowana instytucja obligatoryjnego przejmowania spraw do prowadzenia przez prokuratora nadrzędnego w wypadku uchylenia lub zmiany decyzji prokuratora podległego świadczy zarazem o braku realnej znajomości praktyki funkcjonowania prokuratury. Zmiany dotyczące art. 8 wydają się nie do przyjęcia. Szczególne zastrzeżenia budzi prawidłowość zdefiniowania w ust. 2 tego przepisu pojęcia „zarządzeń, wytycznych i poleceń”. Wytyczne mogą z pewnością dotyczyć kwestii szerszych, niż tylko „metodyka pracy prokuratora w odniesieniu do określonej kategorii spraw”. Przykładem może być chociażby wyposażenie Prokuratora Generalnego w prawo wydawania „wytycznych i zarządzeń” podległym prokuratorom w oparciu o „zasadnicze kierunki polityki karnej”.