Mimo przykładów dobrych praktyk, zakłady aktywności zawodowej nie powstają masowo (jest ich obecnie w Polsce około 70). W dużej mierze wynika to ze skomplikowanej procedury przy zakładaniu (np. starosta musi potwierdzić potrzebę utworzenia ZAZ na danym terenie), ścisłej kontroli administracyjnej nad zakładem oraz konieczności przekazywania dochodów z prowadzonej działalności na zakładowy fundusz aktywności, co znacznie utrudnia inwestowanie w rozwój ZAZ. Stąd m.in. coraz popularniejsze stają się inne formy przedsiębiorczości społecznej, takie jak spółdzielnie socjalne zakładane przez osoby niepełnosprawne czy spółki prawa handlowego prowadzone nie dla zysku.

Według danych MPiPS około 20 proc. z założonych w Polsce ponad 500 spółdzielni socjalnych to przedsiębiorstwa założone przynajmniej częściowo przez osoby niepełnosprawne. Jednym z przykładów może być SS Kreatywni z Bydgoszczy. Obecnie spółdzielnia zatrudnia 38 osób, w tym 36 niepełnosprawnych. Misją spółdzielni jest przeciwdziałanie dyskryminacji osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy oraz promowanie wśród pracodawców idei zatrudniania osób niepełnosprawnych jako pełnowartościowych i oddanych pracowników. Misję tę spółdzielnia realizuje m.in. poprzez szkolenia dla pracodawców.

Spółki non profit są znacznie rzadszą formą prawną. Takich, które mają prozatrudnieniowe cele społeczne jest w Polsce zaledwie kilkanaście. Jedną z nich jest przedsiębiorstwo powołane przez stowarzyszenie „Ognisko”. Spółka powstała w celu tworzenia miejsc pracy dostosowanych do możliwości i potrzeb dorosłych osób niepełnosprawnych, chorujących psychicznie czy długotrwale bezrobotnych. Obecnie 80 proc. pracowników przedsiębiorstwa zajmującego się m.in. utrzymaniem czystości, cateringiem, prowadzeniem lokalu gastronomicznego, to osoby z niepełnosprawnością intelektualną.

Kolejną formą przedsiębiorstwa społecznego tworzącego trwałe i godne miejsca pracy dla osób niepełnosprawnych, pozwalające wykorzystać ich potencjał i stwarzające warunki do skutecznej rehabilitacji, jest prowadzenie działalności gospodarczej przez organizację pozarządową. Tu przykładem może być Stowarzyszenie Niepełnosprawni dla Środowiska EKON, które od wielu lat zatrudnia osoby niepełnosprawne i chorujące psychicznie przy zadaniach związanych z gospodarką odpadami. EKON w pewnym momencie dawał pracę ponad 900 osobom i był tym samym największym polskim przedsiębiorstwem społecznym zatrudniającym niepełnosprawnych.