Petersburg, Sąd Konstytucyjny FR. Foto: Adam Jankiewicz

14 lutego 2013 roku Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej ogłosił postanowienie w związku z pytaniem posłów do Dumy Państwowej i skargą Eduarda Limonova na temat zgodności z konstytucją poprawek do ustawy o zgromadzeniach.

Sąd Konstytucyjny postanowił, że minimalny wymiar grzywny za naruszenie reguł przeprowadzania imprez publicznych powinien zostać obniżony; obowiązkowe prace społeczne mogą być nakazane tylko za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu albo szkód w mieniu i za inne, podobne następstwa; a także wykluczył bezwzględną cywilnoprawną odpowiedzialność organizatora imprezy publicznej za działania jej uczestników. Sąd przedstawił także konstytucyjno-prawną ocenę całego szeregu innych pozycji ustawy federalnej „O wprowadzeniu zmian do Kodeksu Federacji Rosyjskiej o administracyjnych naruszeniach prawa” i ustawy federalnej „O zgromadzeniach, wiecach, demonstracjach, pochodach i pikietowaniu”.

Rozprawy w związku z pytaniem posłów do Dumy Państwowej i skargą Eduarda Venaminovicha Savenki (Limonova) odbyły się 27 listopada 2012 roku.

Historia pytania

1. Grupa posłów do Dumy Państwowej zakwestionowała konstytucyjność zarówno ustawy w całości – ze względu na tryb jej uchwalenia, jak i jej poszczególne artykuły – ze względu na ich treść. Zdaniem posłów, przy rozpatrywaniu ustawy w izbie niższej nie przestrzegano norm regulaminowych (w szczególności o uzgodnieniu z podmiotami Federacji). Wnioskodawcy uważają, że nadmierna jest wysokość ustanowionych przez ustawę grzywien, długość obowiązkowych prac społecznych i zakaz występowania w roli organizatorów imprez publicznych osób pociągniętych do odpowiedzialności w związku z odpowiednimi ustępami „Kodeksu administracyjnych naruszeń prawa”. Wnioskodawcy uważają także, że ustawa bezzasadnie poszerzyła zakres obowiązków organizatora imprezy publicznej i dała władzom regionalnym nieuzasadnione szerokie pełnomocnictwa w kwestii regulowania tego rodzaju imprez. Posłowie twierdzą również, że szereg zapisów ustawy nie odpowiada zasadom przejrzystości i niesprzeczności.

2. Zdaniem wnioskującego Limonova, zastosowana w jego sprawie norma ustawy o zakazie występowania w roli organizatora masowej imprezy ogranicza prawo do wolności zgromadzeń, narusza zasadę równouprawnienia, ustanawia dodatkową odpowiedzialność za naruszenie prawa, bez względu na konstytucyjny zakaz powtórnego sądzenia za to samo przestępstwo. Zgłaszający kwestionuje także rozszerzenie normy na osoby pociągnięte do odpowiedzialności przed wejściem ustawy w życie. Uważa, że sporny zapis ustawy przeczy ustępom 19 (cz. 1 i 2), 31, 50 (cz. 1), 54 (cz. 1) i 55 (cz. 2) Konstytucji Federacji Rosyjskiej.