4.   Podsumowanie

Powyższa analiza propozycji zmian w prawie UE oraz jego interpretacji, jak rów­nież najnowsze orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka każe się zastanowić nad zgodnością z prawem międzynarodowym oraz prawem UE obecnej konsty­tucyjnej regulacji zasady powszechności głosowania oraz jej optymalną konstrukcją.

Z jednej strony samo ustanowienie w Konstytucji zasady powszechności nie jest wystarczające, gdyż może prowadzić do manipulacji przez ustawodawcę katalogiem osób uprawnionych do głosowania. Z drugiej jednak strony zobowiązania międzyna­rodowe, jak również zmiany na wielu płaszczyznach życia, przynoszą konieczność zmiany Konstytucji wobec ciągłego rozszerzania enumeratywnie określonego kręgu osób posiadających prawo do głosowania.

Z przeprowadzonej analizy wyraźnie wynika tendencja rozszerzenia kręgu osób posiadających prawo do głosowania. Należy zwrócić również uwagę na podnoszoną przez ETPC konieczność odejścia od sztywnej regulacji określającej enumeratywnie, kto posiada prawo do głosowania, na rzecz odrębnego badania każdego konkretnego wypadku. Powyższe dotyczy większości z wyżej przedstawionych przesłanek pozy­tywnych i negatywnych posiadania prawa do głosowania. Jak wynika z orzecznictwa ETPC, dotyczy to w szczególności pozbawienia prawa do głosowania osób skazanych prawomocnym wyrokiem za przestępstwo oraz osób ubezwłasnowolnionych.

Na początku XXI wieku, tworząc konstytucyjną regulacją powszechności gło­sowania, prawodawca powinien mieć na uwadze nie tylko konieczność ograniczenia zbytniej swobodnej ustawodawcy zwykłego w tak istotnej kwestii, jaką jest określe­nie kręgu wyborców w poszczególnych wyborach, a także trójszczeblowość systemu prawa wyborczego, na który składa się obok prawa krajowego również prawo UE oraz europejska Konwencja. Wydaje się, że część przepisów określających warunki posiadania prawa do głosowania powinna zostać przeniesiona do ustawy wyborczej. Ich umiejscowienie w Konstytucji nie jest racjonalne w sytuacji ciągłego rozszerzania kręgu podmiotów posiadających prawo do głosowania.