Rywalizacja geopolityczna

Pierwszorzędnym celem unii walutowa było pogłębienie i utrwalenie integracji politycznej w Europie. Było to zgodne z założeniami określanymi od nazwiska ich twórcy, jako tzw. metoda Monnet’a[20]. Nawiązywało także do neo-funkcjonalnych koncepcji integracji europejskiej[21]. Według nich wzrost kooperacji ekonomicznej, w tym pogłębienie współpracy na wspólnym rynku - miały przyczyniać się do rozwoju integracji politycznej. W założeniach wyjściowych system wspólnej waluty miał stopniowo objąć wszystkie państwa członkowskie. Z tego względu nowe kraje, które weszły do Wspólnoty w latach 2004-2007 zostały zobowiązane traktatem akcesyjnym do przyjęcia euro. Jednak coraz więcej uwarunkowań wskazuje na to, że założenie dotyczące przyspieszenia integracji politycznej poprzez rozszerzenie systemu euro – było przedwczesne. Jest to związane z decyzją niektórych państw UE, aby trwale pozostać poza strukturami unii walutowej (Wielka Brytania, Dania i Szwecja). Ponadto, wraz z pogłębianiem się kryzysu w Eurolandzie prawdopodobne staje się wyjście niektórych państw z unii walutowej. Dodać należy, że niemal od samego początku istnienia UGW pojawiały się pomysły, które łączyły proces pogłębiania integracji z jednoczesną segmentacją polityczną w Unii Europejskiej.

Wśród polityków dość popularna była koncepcja pogłębienia integracji politycznej w oparciu o obecną strefę euro, jako zalążek „rdzenia Europy”[22]. Najbardziej odważna spośród formułowanych propozycji była koncepcja Guya Verhofstadta z roku 2006 dotycząca zbudowania Stanów Zjednoczonych Europy, a więc federalnej unii wewnątrz obecnej Wspólnoty. Mniej konkretne propozycje pogłębienia współpracy politycznej w oparciu o kraje strefy euro zaproponowali wcześniej m.in. Wolfgang Schäuble i Karl Lamers (1994: propozycja twardego rdzenia), Valéry Giscard d’Estaing i Helmut Schmidt (2000: pogłębiona integracja), Jacques Chirac (2000: propozycja grupy pionierskiej), Joschka Fischer (2000: koncepcja awangardy integracji europejskiej)[23].