Podany przykład formalnej oceny podstaw wystąpienia z wnioskiem świadczy o szczegółowości kontroli wstępnej, sprawowanej przez Trybunał na podstawie art. 36 ustawy o TK. Taki kształt kontroli jest poniekąd konsekwencją licznych wymagań formalnych, które ma spełnić wniosek kierowany do Trybunału. Przede wszystkim powinien mieć postać pisma procesowego. Wnioskodawca ma obowiązek wskazać organ, który wydał kwestionowany akt normatywny, określić szczegółowo zakres zaskarżenia (przedmiot i wzorzec kontroli), sformułować zarzut niezgodności z konstytucją lub innym aktem wyższego rzędu oraz uzasadnić stawiany zarzut powołując dowody na jego poparcie (art. 32 ust. 1 ustawy o TK). Istotnym wymogiem, adresowanym m.in. do podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji, jest także powołanie przepisu prawa lub statutu wskazującego, że kwestionowana ustawa lub inny akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania (art. 32 ust. 2 ustawy o TK). Także istniejący katalog potencjalnych braków formalnych, mogących dyskwalifikować dane pismo na podstawie art. 36 ust. 2–3 ustawy o TK, nakłada na wnioskodawcę obowiązek bardzo szczegółowego przygotowania jego wniosku.

Rozbudowany charakter kontroli wstępnej wniosków pochodzących od podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji wynika także z samego zakresu zagadnień podlegających weryfikacji już na tym etapie postępowania. Obowiązująca ustawa o TK wspomina wyraźnie o dwóch okolicznościach nakazujących sędziemu Trybunału wydanie postanowienia o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu. Chodzi tu — po pierwsze — o nieusunięcie w terminie braków formalnych wniosku oraz — po drugie — stwierdzenie jego oczywistej bezzasadności (art. 36 ust. 3 ustawy o TK). Taki sposób sformułowania podstaw odmowy rodzi pewne wątpliwości, bowiem zdaje się wskazywać, że eliminacja wniosku na etapie wstępnego rozpoznania może się zdarzyć wyłącznie w dwóch, literalnie wymienionych okolicznościach. W praktyce natomiast podstawą prawną odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi jest również art. 39 ust. 1 ustawy o TK, określający łącznie przesłanki umorzenia postępowania przed TK. Posługując się tym przepisem Trybunał wskazał na konieczność zapobiegania nadawania biegu wnioskom, w sytuacji gdy konkretne postępowanie podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia. W rezultacie zakres wstępnego rozpoznania wniosków podmiotów o ograniczonej legitymacji procesowej obejmuje obecnie nie tylko kwestię braków formalnych oraz ewentualnego występowania przesłanki oczywistej bezzasadności wniosku (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), ale rozciąga się także na badanie wszystkich innych oko-liczności, które w danym przypadku uniemożliwiałyby merytoryczne rozstrzygniecie sprawy przedstawionej Trybunałowi (art. 39 ust. 1 ustawy o TK). W praktyce chodzi tutaj o niezwykle szeroki katalog sytuacji, takich jak np. utrata mocy obowiązującej kwestionowanego przepisu, stwierdzenie, że wniosek dotyczy płaszczyzny stosowania prawa, uczynienie przedmiotem zaskarżenia zaniechania prawodawczego, czy też stwierdzenie, że zaskarżony przepis był już przedmiotem rozstrzygnięcia TK.