Wieloaspektowość wstępnego rozpoznania wniosków podmiotów o ograniczonej legitymacji procesowej, w tym także organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, wiąże się również z wyraźnym nadaniem temu etapowi postępowania cech kontroli merytorycznej. Dotyczy to oceny wniosku pod kątem prawidłowości sformułowania zarzutu, polegającej na stwierdzeniu, czy wnioskodawca prawidłowo wskazał przedmiot zaskarżenia oraz czy przywołał odpowiedni wzorzec kontroli. Oprócz tego wyraźnie merytoryczny charakter ma badanie wniosku pod kątem występowania przesłanki jego oczywistej bezzasadności (art. 36 ust. 3 ustawy o TK). Ustalenie występowania tej przesłanki musi się zawsze opierać na analizie treści stawianych zarzutów i obejmować ocenę racjonalności twierdzeń prezentowanych przez wnioskodawcę. Stanowi przez to merytoryczną kontrolę dotyczącą sposobu powiązania przedmiotu i wzorca kontroli oraz argumentacji przedstawionej we wniosku. Można na tym tle powiedzieć, że włączenie przesłanki oczywistej bezzasadności do puli podstaw odmowy nadania wnioskom dalszego biegu nie pozwala traktować tej części postępowania przed TK jako etapu o charakterze wyłącznie formalnym, odnoszącym się do sposobu sformułowania wniosku. Wiąże się również po części z jego meritum. Wydaje się jednak, że ta — skądinąd kwalifikowana — przesłanka jest potrzebnym instrumentem umożliwiającym eliminację wniosków, które nie mogłyby stać się przedmiotem oceny Trybunału z uwagi na ich nieracjonalność, a co za tym idzie, nietrafność łatwą do stwierdzenia bez pogłębionej analizy orzeczniczej. W praktyce orzeczniczej TK jest ona — co prawda — jedną z najczęściej powoływanych podstaw odmowy nadania dalszego biegu wnioskom. Nie stanowi jednak z reguły wyłącznej przesłanki odmowy, a jedynie towarzyszy innym uchybieniom wniosku stwierdzonym przez Trybunał.