Jednym z instrumentów oddziaływania na bieżące funkcjonowanie organów państwa spośród tych, którymi dysponuje Trybunał – jest możliwość odroczenia terminu utraty mocy obowiązującej przepisów – co do których orzekł niekonstytucyjność. Takie rozwiązanie ustrojowe pozwala prawodawcy na wprowadzenie odpowiednich zmian legislacyjnych. Ustawodawca konstytucyjny pozostawia do uznania Trybunału kiedy i na jaki czas (maksymalnie jest to 18 miesięcy) wejście w życie wyroku odroczyć. Brak takiego odroczenia może spowodować poważne perturbacje w funkcjonowaniu organów władz publicznych i problemy dla obywateli.

Trybunał wydaje orzeczenia, biorąc pod uwagę istotny kontekst uwarunkowań gospodarczych, społecznych i kulturowych, rozważnie określając skutki swoich orzeczeń we wszystkich tych aspektach.

Trybunał wielokrotnie w swoim orzecznictwie podkreślał, że równowaga finansowa jest niezbędna dla zachowania przez państwo zdolności trwałego rozwijania się, działania i wypełniania jego zadań. Prezentując dorobek orzeczniczy z roku 2011 warto podkreślić, że w wyroku w sprawie Kp 1/11 sąd konstytucyjny uznał, iż zły stan finansów publicznych dopuszcza, pod ściśle określonymi konstytucyjnie warunkami, pogorszenie, na czas oznaczony, sytuacji prawnej funkcjonariuszy publicznych. Racjonalnie uzasadniona modyfikacja dotychczasowych warunków ich pracy i płacy nie może jednak podważać minimum bezpieczeństwa prawnego. W przypadku regulacji ocenianej w przywołanej sprawie Trybunał uznał, że ustawodawca naruszył szereg formalnych, konstytucyjnych zasad tworzenia prawa oraz zignorował konstytucyjną wartość, jaką jest instytucja korpusu służby cywilnej w administracji rządowej. Trybunał Konstytucyjny mimo zrozumienia dla wyjątkowych okoliczności gospodarczych, mając świadomość skutków, do jakich inne państwa doprowadził brak dyscypliny finansów publicznych, musiał orzec niekonstytucyjność niektórych zakwestionowanych przez Prezydenta RP przepisów. A ponieważ były one nierozerwalnie związane z całą ustawą, w konsekwencji ustawa ta nie weszła w życie.

Nasz kraj jest beneficjentem znacznych środków finansowych z Unii Europejskiej. Ważna jest nie tylko ich wysokość, ale i sposób ich wydawania oraz prawne oprzyrządowanie. W tym kontekście warto wskazać, że w ubiegłym roku Trybunał orzekał w kwestii konkursów realizowanych w ramach regionalnych programów operacyjnych (sprawa P 1/11). Zaskarżone przepisy przewidywały ustalanie tych programów w formie uchwał zarządu województwa, mimo że regulowały one zasady i procedury obowiązujące m.in. podczas konkursów na dofinansowywanie projektów ze środków unijnych, wyznaczając sytuację podmiotów zewnętrznych wobec autorów systemów realizacji. Trybunał orzekł, że taki przedmiot regulacji – wyznaczenie sytuacji prawnej jednostek przy rozdziale funduszy europejskich - wymaga aktu powszechnie obowiązującego – a te, wskazane są wyczerpująco w art. 87 ustawy zasadniczej, w konsekwencji Trybunał uznał zaskarżone przepisy za niezgodne z Konstytucją.