Dlatego czas na zmianę. Wprowadzenie opisanych wcześniej trzech zasad spowodowałoby „zakotwiczenie się” Polaków na polskim rynku pracy, a więc zdecydowane ograniczenie głównego powodu emigracji wielu z nich. A tym powodem jest niestabilna sytuacja na rynku pracy. Zagwarantowanie choćby czasowego zatrudnienia, ale z nadzieją na uzyskanie stabilnej pracy, powinno zmniejszyć liczbę nowych wyjazdów.

W przypadku migracji powrotnych –  choć przez długi czas byłem tego przeciwnikiem – rozważyłbym przyznawanie tak zwanych „pakietów powrotnych”. Gwarancją nienadużywania tego instrumentu mogłoby być uprawnienie do korzystania z niego np. rodzin z dziećmi, które urodziły się za granicą.

Co wchodziłoby w zakres takiego pakietu? To już dyskusja szczegółowa. Można do niej wrócić, gdyby sama idea uzyskała wsparcie polityków.

Czas również zacząć w praktyce wdrażać ustalenia dotyczące imigracji. W tym przypadku sugerowałbym jednak czerpanie z doświadczeń wielu państw, które otwarcie rynków pracy przypłaciły problemami. Dlatego priorytetem musi być połączenie polityki imigracyjnej z integracyjną. W praktyce oznacza to, że skala imigracji byłaby uzależniona od możliwości absorpcyjnych rynku pracy i społeczeństwa. I to nie w krótkim, ale długim okresie.

Czas na nowe myślenie

Powyższe cztery filary to tylko przykłady. Wydają mi się one jednak kluczowe dla nowego myślenia o rynku pracy. Bez niego wyjście z obecnego klinczu nie wydaje mi się możliwe. Pytanie tylko – mam nadzieję, że tym razem nie retoryczne – czy są wśród nas politycy gotowi podjąć poważną dyskusję na te tematy.

*Autor – jest doktorem habilitowanym, pracuje w Instytucie Polityki Społecznej na Uniwersytecie Warszawskim
Instytut Obywatelski