Ale w dyskusji nad projektem „Prawo dla każdego” chodzi o wsparcie na etapie przedsądowym. To niezwykle cenna inicjatywa: udzielać na bieżąco wsparcia prawnego obywatelom w ich codziennym życiu i już na wczesnym etapie sporu czy konfliktu z prawem działać tak, by sprawa nie trafiła przed sąd. Porady prawne są źródłem wiedzy m.in. w przypadku konfliktów rodzinnych czy sąsiedzkich, spraw lokatorskich, naruszenia praw konsumenta, niewywiązywania się z umów czy niepłacenia długów.

Model amerykański

Mogłoby to stanowić uzupełnienie istniejącego systemu pomocy prawnej na etapie sądowym. Ale jak to zorganizować? Nasz rząd jako wzór podaje model amerykański. W USA na papierze taki system istniał już w XIX wieku, jednak w rzeczywistości zalążki tzw. legal aid zaczęto realizować dopiero wraz z uruchomieniem programu Fundacji Forda w 1960 r. A zatem świadczeniem pomocy prawnej zajmowały się NGO-sy. Zgodnie z ustawą Kongresu z 1974 r., do życia powołana została Legal Services Corporation. Przekazuje ona środki na świadczenie pomocy prawnej Amerykanom o dochodach poniżej 125% granicy ubóstwa, wyznaczanej przez rząd.

Pomoc ta obejmuje wsparcie na wszystkich etapach sprawy (nie tylko postępowania), więc również pomoc przedsądową i przedsporną. LSC otrzymuje środki z budżetu federalnego (w 2013 r. było tego 350 mln dol.) i sama swobodnie nimi dysponuje. Świadczenie pomocy odbywa się poprzez finansowanie różnych podmiotów, np. tzw. legal clinics. Obecnie LSC wspiera ok. 800 z nich.

Model duński i niemiecki

W Europie prawo do bezpłatnej pomocy prawnej (nie dla każdego) zagwarantowane zostało przez art. 47 Karty Praw Podstawowych.

W Danii profesjonalna obrona w postępowaniu karnym jest darmowa (inaczej jest w przypadku recydywy), natomiast w postępowaniu cywilnym bezpłatna pomoc pełnomocnika przysługuje obywatelowi, którego roczny dochód nie przekracza 50 tys. dolarów i którego roszczenia wydają się rozsądne. Aby otrzymać darmową pomoc, należy złożyć aplikację.

W Niemczech odróżnia się pomoc sądową (zwolnienia z kosztów itp.) oraz pomoc pozasądową, realizowaną za pomocą Legal Advice Scheme Act. Osoby, które nie posiadają dochodów wystarczających do zatrudnienia prawnika, a korzystające z LASA, uzyskują pomoc merytoryczną w postaci darmowych porad prawnych oraz, jeśli dojdzie do postępowania sądowego, pełnomocnika lub obrońcy. Co ciekawe, w sprawach karnych LASA udziela jedynie porad, nie zajmuje się natomiast reprezentowaniem obywateli.