a.      Kontrola nad sięganiem przez uprawnione podmioty po dane telekomunikacyjne

W wyroku K 23/11 Trybunał Konstytucyjny wskazał, że przepisy uprawniające do sięgania po dane telekomunikacyjne naruszają Konstytucję „przez to, że nie przewidują niezależnej kontroli udostępniania danych telekomunikacyjnych”.

Opiniowany projekt zakłada wprowadzenie kontroli następczej sprawowanej przez sąd. Zgodnie z projektem podmioty uprawnione do pobierania danych mają przekazywać, raz na 6 miesięcy, sprawozdania obejmujące liczbę przypadków pozyskania danych telekomunikacyjnych, rodzaj tych danych, a także kwalifikacje prawne czynów, w związku z zaistnieniem których wystąpiono  o  te dane. W ramach prowadzonej kontroli sąd okręgowy może zapoznać się z materiałami uzasadniającymi udostępnienie danych telekomunikacyjnych oraz materiałami uzyskanymi w wyniku podjętych czynności. Spod takiej kontroli sądu wyłączone zostały tzw. dane abonenckie, o których mowa w art. 161 i 179 ust. 9 ustawy - Prawo telekomunikacyjne.

Na wstępie należy przywołać stanowisko Trybunału Konstytucyjnego odnośnie kontroli nad sięganiem po dane telekomunikacyjne. TK „nie przesądza, jak dokładnie ma wyglądać procedura dostępu do danych telekomunikacyjnych, a w szczególności, czy konieczne ma być w odniesieniu do każdego rodzaju zatrzymywanych danych, o których mowa w art. 180c i art. 180d prawa telekomunikacyjnego, uzyskanie zgody na ich udostępnienie. Nie wszystkie dane tego rodzaju powodują taką samą intensywność ingerencji w wolności i prawa człowieka. Zdaniem Trybunału, nie jest wobec tego wykluczone - w odniesieniu do udostępniania danych telekomunikacyjnych w toku czynności operacyjno-rozpoznawczych - wprowadzenie, jako zasady, kontroli następczej. Regulując ten mechanizm, ustawodawca powinien uwzględnić m.in. specyfikę działania i ustawowy zakres zadań poszczególnych rodzajów służb, sytuacje niecierpiące zwłoki, w których szybkie pozyskanie danych telekomunikacyjnych może być niezbędne dla zapobieżenia popełnieniu przestępstwa lub jego wykrycia. Zgodnie z konstytucyjną zasadą sprawności działania instytucji publicznych (wstęp do Konstytucji) należy wykreować mechanizm, który umożliwi służbom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo państwa i  porządek publiczny efektywną walkę z zagrożeniami. Trybunał dostrzega jednak argumenty za wprowadzeniem kontroli uprzedniej w pewnych wypadkach. W szczególności chodzić może o dostęp do danych telekomunikacyjnych osób wykonujących zawody zaufania publicznego lub jeśli nie ma konieczności pilnego działania służb”.