Ponadto, wbrew sugestii wynikającej z tytułu rozdziału, wstępna kontrola, o której mowa w art. 78 proj. u. TK, nie ma wcale charakteru czysto formalnego. Zestawienie art. 78 ust. 3 z art. 106 ust. 1 proj. u. TK prowadzi do wniosku, że przedmiotem wstępnej kontroli jest nie tylko – jak można byłoby oczekiwać – problem dopuszczalności wniosku czy skargi, ale także – w pewnej mierze – jej ocena wartościująca (merytoryczna). Z przywołanych przepisów wynika bowiem, że odmawia się nadania dalszego biegu także wówczas, jeżeli wydanie orzeczenia (scil. wyroku) byłoby zbędne, a przesłanką owej „zbędności” może być brak w sprawie „istotnego zagadnienia prawnego” (zob. niżej). Jeżeli dodać do tego brak możliwości zaskarżenia postanowienia o odmowie nadania skardze lub wnioskowi dalszego biegu oraz brak związania samego Trybunału jakimkolwiek (nawet instrukcyjnym) terminem zakończenia etapu wstępnej kontroli, projektowana regulacja musi nasuwać zastrzeżenia.

Odrębny charakter mają problemy związane z systematyką regulacji. Wydaje się, że zupełnie niepotrzebna jest próba unormowania w przepisach rozdziału 5 całości zagadnień związanych z „formalną” kontrolą pism inicjujących postępowanie. Tak, jak nie są tutaj powtarzane ustawowe przesłanki warunkujące dopuszczalność wniosku, pytania prawnego czy skargi, tak też nie powinny być dublowane podstawy odmowy nadania dalszego biegu. Naszym zdaniem, przesłanki odmowy nadania dalszego biegu i umorzenia postępowania powinny być uregulowane łącznie; rozstrzygnięcia w tym przedmiocie różni jedynie faza wydania i skład orzekający. W związku z tym, właściwy przepis – który mógłby znaleźć się ostatecznie w rozdziale 5, tyle że pod zmienionym tytułem – powinien brzmieć: „Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania wnioskowi lub skardze dalszego biegu, a w razie nadania postępowanie umarza, jeżeli: […]”. Być może, realizując konsekwentnie koncepcję stricte formalnego charakteru kontroli wstępnej, warto byłoby rozważyć zmianę nomenklatury na stosowaną w innych procedurach i zamiast o „odmowie nadania dalszego biegu” mówić o „odrzuceniu wniosku / skargi”. Z kolei formę orzeczeń należałoby jednolicie unormować w rozdziale 7 projektu. Problemem zupełnie innej natury jest zamieszczenie w rozdziale 5 przepisu art. 80 proj. u. TK, którego merytoryczny związek z regulowaną tam materią jest co najwyżej luźny (kwestia ta zostałaby rozwiązana w razie zmiany intytulacji rozdziału; zob. uwagę na wstępie).